AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE TAHSİS EDİLMESİ
AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE TAHSİS EDİLMESİ
AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE TAHSİS EDİLMESİ
Eşlerden birisinin ölmesi halinde diğerinin mali açıdan zor bir duruma düşmemesi için aile konutunun sağ kalan eşe tahsis edilebilir. Evlilik birliğinin ölüm, boşanma gibi sona ermesi durumunda ortada bir aile konutu olmayacaktır. Ancak bu durumlarda sağ kalan eşin birtakım hakları olacaktır.
Eşlerden birisi öldüğünde sağ kalan eş aile konutunun kendisine özgülenmesini isteyebilir. Ancak eş, başkasıyla evlenirse, başka bir kente taşındığında ya da farklı bir sebep varsa, aile konutunun kendisine özgülenmesini isteyemez.
Aile konutu hakkında genel açıklamalar için aile konutu nedir isimli makalemize bu linkten ulaşabilirsiniz.
1. AİLE KONUTU HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Aile konutu eşlerin bir arada yaşadıkları ve ortak bir hayat sürdükleri yerdir. Buna göre aile konutu evlilik birliği devam ederken, eş ve çocukların birlikte yaşadıkları yerdir. Dolayısıyla resmi bir birliktelik yaşayan eşlerin birlikte yaşadıkları yer aile konutu olabilir. Bu nedenle gayri meşru ilişki yaşayan iki kişinin yaşadığı yer aile konutu olmayacaktır.
Eşlerin birisi öldüğünde aile konutu ile içerisinde bulunan eşyalar, diğer eşin istemesi durumunda olduğu gibi diğer eşe geçmektedir. Dolayısıyla bu durum, aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi anlamına gelmektedir. Buna göre eşlerden birisi öldüğünde aile konutu diğer eşe özgülenecek, yani tahsis edilecektir. Bunun için aile konutu ile içerisindeki eşyaların ölen eşin terekesinde yer alması gerekir.
Aile konutunun sağ kalan eşe tahsisi ölüm nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde mümkündür. Aile konutunun boşanma davası sırasında, eşlerden hangisine tahsis edileceğine ise kendi aralarında ya da mahkemece karar verilir.
2. AİLE KONUTU VE EV EŞYASININ SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİNİN HUKUKİ DAYANAĞI
Türk Medeni Kanunu md. 240 uyarınca “Sağ kalan eş, eski yaşantısını devam ettirebilmesi için, ölen eşine ait olup birlikte yaşadıkları konut üzerinde kendisine katılma alacağına mahsup edilmek, yetmez ise bedel eklenmek suretiyle intifa veya oturma hakkı tanınmasını isteyebilir; mal rejimi sözleşmesiyle kabul edilen başka düzenlemeler saklıdır.”
Düzenleme uyarınca, bir kimse öldüğünde geride bıraktığı eşine ekonomik olarak zor durumda kalmaması için kanun gereği aile konutu ile içerisindeki eşyalar miras olarak kalmaktadır. Ancak bu hakkını sağ kalan eş, talep halinde kullanabilir.
Evli çiftlerden birisinin ölümü sonrasında terekede mal rejimi tasfiyesi ve sonra miras paylaşımı olacaktır. Miras paylaşımında öncelikle sağ kalan eşin miras hakkı belirlenir. Daha sonra katılma alacağı tespit edilir. Bunun ardından ise miras hakkına karar verilir. Sağ kalan eşin katılma alacağındaki borçtan, ölen eşin mirasçıları sorumlu olacaktır. Alacaklar, borcu karşılamadığında, miracılar bunu karşılamalıdır.
Düzenleme uyarınca “Sağ kalan eş, aynı koşullar altında ev eşyası üzerinde kendisine mülkiyet hakkı tanınmasını isteyebilir. Haklı sebeplerin varlığı hâlinde, sağ kalan eşin veya ölen eşin yasal mirasçılarının istemiyle intifa veya oturma hakkı yerine, konut üzerinde mülkiyet hakkı tanınabilir. Sağ kalan eş, mirasbırakanın bir meslek veya sanat icra ettiği ve altsoyundan birinin aynı meslek veya sanatı icra etmesi için gerekli olan bölümlerde bu hakları kullanamaz. Tarımsal taşınmazlara ilişkin miras hukuku hükümleri saklıdır.”
3. AİLE KONUTU HANGİ SEBEPLE SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENİR?
TMK’ da aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi ile miras paylaşımı hakkında düzenlemeler yer almaktadır. Evlilik birliği, eşlerden birisinin ölümüyle sona ermesi halinde aile konutu sağ kalan eşe özgülenecektir. Bu durumda terekede bulunan aile konutu ile içerisindeki eşyalar sağ kalan eşin olacaktır. Dolayısıyla aile konutu ile içerisindeki eşyaların mülkiyeti sağ kalan eşe özgülenecektir. Ancak bunun için sağ kalan eşin aile konutu ve eşyaların mülkiyetini talep etmesi gerekir. Eşin aile konutunu isteyebilmesi onun miras hakkından kaynaklanmaktadır.
4. AİLE KONUTU HANGİ KOŞULLARDA SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENİR?
Aile konutu, eşlerden birisinin ölmesi halinde bazı şartların bulunması koşuluyla sağ kalan eşe özgülenebilir. Buna göre;
Öncelikle eşlerden birisinin ölüm halinde, sağ kalan eş aile konutu ve eşyaların kendisine özgülenmesi talebinde bulunabilmesi mümkündür. Buna göre evliliğin ölüm sebebiyle sona ermiş olması, aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi şartlarından birisidir. Buna göre ölüm dışındaki başka bir sona erme durumunda, aile konutu eşe özgülenemez.
Sağ kalan eşin miras hakkının olması gerekir. Buna göre sağ kalan eş, miras bırakanın mirasçısı olması durumunda aile konutu ve eşyaların kendisine özgülenmesini isteyebilir. Sağ kalan eş yasal ve saklı pay miras payı vardır. Ancak terekenin borca batık olması halinde, sağ kalan eşin aile konutunun kendisine özgülenmesi talebi reddedilecektir.
Yukarıdaki açıklamalardan görüleceği üzere sağ kalan eşin talebi olmalıdır. Buna göre sağ kalan eşin aile konutu ve eşyaların kendisine özgülenmesini talebi yoksa, özgülenme söz konusu olmayacaktır.
5. AİLE KONUTUNUN BOŞANMA SIRASINDA SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ?
Boşanma davası devam ederken eşlerin birisi öldüğünde, mirasçılar TMK 181 uyarınca hareket etmelidir. Eşlerin boşanması durumunda birbirlerine mirasçı olamayacaklardır. Eşler, boşanma öncesi ölüme bağlı bir tasarruf yapmışsa, bu haklarını kaybedeceklerdir. Boşanma davasının devamı sırasında, ölen eşin mirasçıları davaya devam ederse ve sağ kalan eşin kusuru varsa, aynı şekilde aile konutunun kendisine özgülenme hakkını kaybedeceklerdir.
Boşanma davası kesinleşmedikçe sağ kalan eşin mirasçılık hakkı devam edecektir. Ancak, ölen eşin, mirasçılarının davaya devam etmesi mümkün olup, sağ kalan eşin kusuru ispatlanırsa, mirasçılık sona erecektir. Böylece sağ kalan eş, aile konutunun kendisi için özgülenmesini talep edemez.
Eşler arasında boşanma davası varsa, aile konutunun taraflardan birisine tahsisini eşler kendi aralarında ya da mahkeme kararıyla sağlayabilirler. Tarafların aile konutunun kendilerine özgülenmesine yönelik bir talebi olmasa da mahkeme bu yönde bir karar verebilir.
