APOSTİL NEDİR?
Apostil şerhi, bir belgenin gerçekliğinin tasdik edilerek başka bir ülkede yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir belge onay sistemidir. Apostil’in kuralları 6 Ekim 1961 tarihli Lahey Konvansiyonuyla tespit edilmiştir. Apostil kuralları yalnızca Lahey Konferansı’na üye veya taraf devletler arasında geçerlidir.
Bu belge onay sistemiyle ilgili üye veya taraf devlet tarafından saptanan yerel bir merci, bakanlık, vb. bir kuruluş, belgenin gerçek olduğunu onaylayarak, başka bir üye veya taraf ülkede 6 Ekim 1961 tarihli Lahey Konvansiyonunda belirlenen kurallar çerçevesinde kullanılması için yasal hale getirirler.
Apostil tasdiki gerçekleştirilen belge, Lahey Konferansının tüm üye ve taraf devletlerinde geçerli bir belge olarak kabul edilir.
APOSTİL TASDİK ŞERHİ
Apostil tasdik şerhi işlemi her ülkenin iç hukukları gereğince farklı makamlarca yapılmaktadır. Ülkemizde idari makamlarca düzenlenmiş resmi belgenin apostil tasdik şerhleri büyükşehirlerde valilik makamlarında bulunan hukuk işleri müdürlüğünce ilçe merkezlerinde ise kaymakamlık makamlarınca yapılmaktadır. Sağlık raporu, transkrip veya diploma gibi belgelerin apostil tasdik şerhi işlemleri kurumların bağlı bulundukları il müdürlüklerinde veya il / ilçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde yapılma imkanı vardır.
APOSTİL NE İŞE YARAR?
Apostil şerhi bir belgenin geçerliliği kanıtlanacağı zaman başvurulan belge onay sistemidir. Apostil belgesinde yer alan bileşenler eksiksiz ve tam olmak zorundadır. Apostil şerhi uygulamasına konu olan sözleşmede yer alan 9. Madde uyarınca her ülke sözleşmede yer alan tasdik bağışıklığının görüldüğü hallerde kendisine ait olan konsolosluk ya da diplomasi memurlarınca tasdik işleminin yapılmamasını sağlamak için gerekli önlemleri almakla yükümlü tutulur.
Bu kapsamda usulüne uygun şekilde hazırlanmış Apostil şerhi yeni bir tasdike gerek duymaz. Yabancı devlet makamının düzenlemiş olduğu bir belgenin ayrıca tasdik işlemine gerek duyulmaksızın başka bir devlet makamınca geçerli olabilmesi için Apostil şerhine ihtiyaç duyulur. Çeşitli belgeler için Apostil onayına gerek duyulabilir. Apostil onayına ihtiyaç duyulabilecek bazı belge örnekleri şunlardır:
- Diploma,
- Evlilik cüzdanı,
- Vekaletname,
- Doğum belgesi,
- Vesayet belgesi,
- Ölüm belgesi,
- Mahkeme kararları.
Ülkemizde Apostil şerhi koymaya yetkili birimler adli ve idari belgeler söz konusu olduğunda farklılık göstermektedir. Buna göre idari belgelere valilik, adli belgelere ise Adalet Komisyonu Başkanlığı bu şerhi koyabilir.
Mahkeme kararlarında Apostil şerhi konduktan sonra tanıma ve tenfiz davasının açılma zorunluluğu bulunur. Buna ek olarak 2018 yılından bu yana boşanma davalarının kararları nüfus müdürlükleri tarafından tanınabilmektedir. Boşanma kararı dışındaki tazminat, velayet gibi konularda ise tenfiz davası açılması zorunludur.
APOSTİL ŞERHİNİ KİM VERİR?
Kural olarak her devlet apostil şerhini vermeye yetkili olacak makamı kendisi belirleyecektir. Yetkili makamın neresi olacağı devletlerin takdir marjındadır. Devletlerin belirleyecekleri makamları Hollanda Dış İşleri Bakanlığına bildirme zorunlulukları vardır. Dolayısıyla devletler bu yetkili makamı belirlemek ve bildirmekle mükelleftirler. Pek çok devlette genellikle Dış İşleri Bakanlığı bu hususta yetkili kılınmış olmakla birlikte Adalet Bakanlığı, noterler, mahkemeler de yetkili kılınan makamların başında gelmektedir.
Türk hukukunda ise apostil şerhi vermeye yetkili kılınan makamlar bulunmaktadır. Bu makamlar belgenin türüne göre değişiklik arz etmektedir.
İdari belgeler için apostil şerhi vermeye yetkili makamlar
- İllerde : valiler, vali yardımcıları ve hukuk işleri müdürleridir. İş yükü fazlalığı nedeniyle bu yetki İç İşleri Bakanlığına devredilerek il yazı işleri müdürü, il idare kurulu müdürü, hukuk işleri şube müdürü ve müdürlük şeflikleri yetkili kılınmıştır.
- İlçelerde : kaymakamlardır. İlçe yazı işleri müdürü ve hukuk işleri şefliği bulunan ilçelerde hukuk işleri şeflerinden apostil talep edebilirsiniz.
Adli belgeler için apostil şerhi vermeye yetkili makamlar
- Ağır Ceza Mahkemesinin bulunduğu yerdeki Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanlıklarıdır.
APOSTİL ŞERHİ NASIL VERİLİR ?
Apostil şerhi kural olarak söz konusu yabancı belgenin veya buna eklenecek kağıdın bizzat üzerine konulur. Bu bağlamda apostil şerhinin doğrudan doğruya yabancı belgenin üzerine konulabileceği gibi ayrı bir kağıdın üzerine konulması da hukuken mümkündür. Şerhin kağıda konulması halinde bu kağıdın şerhe konu olan belgeye eklenmesi zaruridir.
Sözleşmede devletlere örnek teşkil etmesi açısından apostil şerhi örneği bulunmaktadır. Devletlerin vereceği apostil şerhinin bu sözleşmedeki örneğe uygun olması önem arz etmektedir. Bu örnek uyarınca şerhin kenar uzunluklarının en az 9 cm uzunluğunda olması gerekmektedir. Şerhte yer alacak kayıtların İngilizce veya Fransızca dilinde yazılmış olması da oldukça olsa da şerhi koyan makamın resmi dilinde yazılması da hukuken geçerlidir. Aşağıdaki örnekte göreceğiniz üzere şerhte hem Fransızca hem de Türkçe kayıtlar yer almaktadır. Başlık Fransızca olup diğer kayıtlar ise Türkçe olarak ifade edilmiştir. Şerhin 14×14 cm ebatlarında ve Times New Roman yazı tipinin 12 punto karakteri kullanılarak hazırlanması gerekmektedir. Apostil şerhi vermeye yetkili makamın bu şerhi bahsi geçen niteliklere göre hazırlaması önem arz etmektedir.
(Başlığın Fransızca olarak yazılması zaruridir.)
Apostil şerhinde bulunması gereken bilgiler;
- Belgenin düzenlendiği ülkenin adı
- İmza sahibinin adı ve sıfatı
- Mührün ait olduğu makamın adı
- Tasdik edildiği yer
- Tasdik edilen tarih
- Apostili düzenleyen makamın adı
- Apostil numarası
- Apostili düzenleyen yetkilinin imzası
- Apostili düzenleyen makamın mührü veya kaşesi
MAHKEME KARARI APOSTİL ŞERHİ
Mahkeme kararı apostil şerhi işlemleri Ağır Ceza Mahkemeleri bünyesinde kurulmuş olan “Adalet Komisyonu Başkanlığı” tarafından yapılmaktadır. Ayrıca gerek idari belge niteliğinde olan evrakların gerekse Mahkeme veya Cumhuriyet Savcılığınca verilen kararların veya diğer belgelerin; apostil işlemleri günümüzde gelişen teknolojinin verdiği kolaylıklar kapsamında www.eapostil.gov.tr adresinden de yapılmaktadır.
APOSTİL ŞERHİNE GEREK BULUNMAYAN BELGELER
Konsolosluk tarafından düzenlenmiş belgeler ile ticaret ve gümrük işlemlerinden doğan belgelerin apostil şerhine gerek bulunmamaktadır. Ayrıca uluslararası sözleşmeler, sözleşmede apostil şerhi gerekmediğine ilişkin kayıt düşülmesi ile devletler arası bazı belgeler de apostil şerhi aranmadan geçerli hale gelmektedir.
APOSTİL ŞERHİNDE OLMASI GEREKEN BİLGİLER
Apostil şerhi ile onaylanan belgelerin apostil uygulamasına tabi olan ülkelerde geçerlilik kazanması için apostil şerhinde bir takım bilgilerin yer alması gerekmektedir. Bu bilgiler;
- Belgenin hangi ülkede düzenlendiği
- Belgeyi imzalayan kişinin sıfatı
- Belgede yer alan mührün hangi makam tarafından uygulandığı
- Apostil şerh tarihi, şerh numarası ve yeri
- Apostil şerhini düzenleyen kişinin imzası
- Apostil Şerhi Kaç Yıl Geçerlidir
Apostil şerhinin kaç yıl olduğu konusunda Uluslararası Lahey Sözleşmesinde belirtilmiş bir süre sınırlaması bulunmamaktadır. Apostil şerhi uygulamasına tabi olan ülkelerde genellikle apostil şerhinin söz konusu belgeye bir kez yapılması süresiz olarak geçerlilik kazandırmaktadır.
APOSTİL ŞERHİ DENETİMİ NASIL YAPILIR
Kimi zaman apostil şerhi üzerindeki bilgilerin doğruluğu sorgulanabilir hale gelebilir. Uygulamada kötü niyetli işlemlerin önüne geçebilmek için apostil şerhinin hakikatini sorgulamak için denetim mekanizmaları düşünülmüştür. Kural olarak apostil şerhi vermeye yetkili makamların hepsi şerhlerinin kaydedileceği bir kayıt defteri veya fiş endeksi tutmakla yükümlüdürler. Bu defterde kayıt defteri veya fiş endeksini , apostil şerhinin sıra numarası ve tarihi ile resmî belgeyi imzalayan kişinin adı, ne sıfatla şerhi imzaladığı veya imzasız belgeler bakımından mühür veya damgayı koyan makama dair bilgilerin kaydedilmesi gerekmektedir.
İşlemin ilgililerinin talebi olması durumunda yetkili makam bu kayıt defteri veya fiş endeksindeki kayıtları inceler ve bilgilerin bu kayıtlara uygunluğunu tespit eder. Bu hususta menfaati olan herkes bu inceleme işlemini talep edebilir. Apostil şerhine numara verilmek suretiyle sicile kaydedilmesi de mümkündür.
ELEKTRONİK APOSTİL
Elektronik apostil yöntemi hem zaman tasarrufu sağlamakta hem de ekonomik yönden daha az masraf çıkarmaktadır. Aynı zamanda hakikat açısından daha güvenilir bir yol sunmaktadır. İster elektronik tescil yöntemiyle ister elektronik apostil oluşturarak işleminizi tamamlayabilirsiniz. Pdf teknolojisi ile elektronik apostil düzenlenerek dijital sertifika ile dijital imza eklenerek elektronik apostil yapabilirsiniz.
APOSTİL ŞERHİNİN GEÇERLİLİK SÜRESİ
Apostil şerhin geçerlilik süresi hususunda Lahey Anlaşması’nda herhangi bir süre öngörülmemiştir. Bu husus devletlerin takdir marjına bırakılmış olup her ülkenin bu süreyi kendi tayin etmesi beklenmiştir. Bu süre kimi ülkelerde sınırlanmış iken bazı ülkelerde süresiz şekilde uygulamaya konulmuştur. Türkiye’de apostil şerhi süre bakımından sınırlandırılmamıştır, süresiz olarak uygulanır. Ancak apostil şerhi bulunan bir belgenin geçerlilik süresi bu süre geldiğinde belge ile birlikte apostil şerhi de geçerliliğini yitirir. Bununla birlikte nüfus kayıt örneklerine yapılan apostil şerhinin 6 ay geçerli olduğu unutulmamalıdır.
APOSTİL TASDİKİNİN GEÇERLİ OLDUĞU ÜLKELER
Lahey anlaşmasına üye ve taraf devletleri alfabetik sıra düzeninde sıralanmıştır. Apostil onayı almanız halinde bu ülkelerde belgeleriniz geçerli olarak kabul edilecektir.
1- Almanya Federal Cum.
2- Amerika Birleşik Devletleri
3- Andora
4- Antigua ve Barbuda
5- Arjantin
6- Arnavutluk
7- Avusturya
8- Avustralya
9- Azerbaycan
10- Bahama Adaları
11- Barbados
12- Belçika
13- Belize
14- Beyaz Rusya (Belarus)
15- Bosna-Hersek
16- Botswana
17- Brunei
18- Bulgaristan
19- Cook İsland Adaları
20- Çek Cumhuriyeti
21- Çin Halk Cum.
22- Danimarka
23- Dominik Cum.
24- Ekvator
25- El Salvador
26- Ermenistan
27- Estonya
28- Fiji
29- Finlandiya
30- Fransa
31- Grenada
32- Güney Afrika
33- Gürcistan
34- Hırvatistan
35- Hindistan
36- Hollanda
37- Honduras
38- İngiltere
39- İrlanda
40- İspanya
41- İsrail
42- İsviçre
43- İsveç
44- İzlanda
45- İtalya
46- Japonya
47- Kıbrıs Rum Kesimi
48- Karadağ
49- Kazakistan
50- Kolombia
51- Kore Cumhuriyeti
52- Lesotho
53- Letonya
54- Liberya
55- Lehistan
56- Litvanya
57- Lüksemburg
58- Macaristan
59- Makedonya
60- Malawi
61- Malta
62- Marshal Adaları
63- Mauritus
64- Meksika
65- Monako
66- Moldovya
67- Namibia
68- Niue
69- Norveç
70- Panama
71- Polonya
72- Portekiz
73- Romanya
74- Rusya Federasyonu
75- Saint Vincent ve Granada
76- Samoa
77- San Marino
78- Santa Kitts ve Nevis
79- Santa Lucia
80- Seyşeller
81- Sırbistan
82- Slovakya
83- Suriname
84- Slovenya
85- Swaziland
86- Tonga
87- Trinidad ve Tobago
88- Türkiye
89- Ukrayna
90- Venezuella
91- Yeni Zelanda
92- Yunanistan
APOSTİL ŞERHİ HANGİ DAVALARDA GEREKLİDİR?
Bir ülke mahkemelerinde verilen karar kural olarak yalnızca o ülkede geçerlidir. Tanıma bu kuralın istisnasını oluşturmaktadır ve yabancı bir mahkeme kararının bu kararın verildiği ülke dışında hüküm ve sonuç doğurması için ilgili kararın tanınması veya tenfiz edilmesi gereklidir. Tanıma ve tenfiz açılacak ayrı bir dava ile gerçekleştirilebilir. Tenfiz ise yabancı bir ülkede alınan ve icra kabiliyetini haiz olan bir mahkeme kararının Türkiye’de yerine getirilmesi talebine denmektedir. Bu anlamda ülkemizde tanıma ve tenfiz davası açabilmek için bazı belgeleri temin etmek gereklidir. Apostil şerhi ve şerhin yeminli tercüman tarafından Türkçeye tercüme edilmesi de bu belgelerdendir. (Detaylı bilgi almak için Tanıma ve Tenfiz Nedir konulu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.) Tanıma ve tenfiz davası için gerekli belgeler özetle;
- Yabancı ülke mahkemesinin vermiş olduğu kararın aslı ve kesinleştiğine ilişkin yazı
- Apostil şerhi
- Kesinleşme şerhinin ve apostil şerhinin, yeminli bir tercüman tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiş olması gereklidir.
- Karar ve kesinleşme şerhinin tercümesinden sonra noter onayı gereklidir.
- Pasaport ve Nüfus cüzdanınızın fotokopileri veyahut avukat ile süreç yönetilecek ise vekaletname yeterlidir.
APOSTİL ŞERHİ VE AVUKATIN ÖNEMİ
Apostil şerhi yapılacak belgelerin uluslararası geçerlilik kazandırılması anlamında yanlış yapılmaması ve telafisi imkansız zararların ortaya çıkmaması için avukat tarafından yaptırılması oldukça önemlidir. Bu anlamda apostil şerhi taleplerinde hukuk büromuz tarafından yardımcı olunmaktadır. Apostil şerhi ücretleri ve iş takipleri açısından bizlere iletişim kısmından ulaşabilirsiniz.
KONSOLOSLUKLAR APOSTİL ONAYI VEREBİLİR Mİ?
Apostil onayını her ülke kendi egemenlik sınırları kapsamında yetkili birimlerince düzenler. Bu sebeple de Apostil’in düzenlendiği birimler ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Apostil onayını konsolosluklar vermez. Bu onay ilgili ülkenin yetkili birimlerince düzenlenir.
