BOŞANMADA EŞTEN MAL KAÇIRMA
BOŞANMADA EŞTEN MAL KAÇIRMA – ARABA, PARA VE ZİYNETLERİ KAÇIRMA
BOŞANMADA EŞTEN MAL KAÇIRMA – ARABA, PARA VE ZİYNETLERİ KAÇIRMA
Evlilik birliği boşanma ile sona erdiğinde mal paylaşımı yapmak gerekir. Eşler bir mal rejimini seçmişse, boşanmada mal paylaşımı bu rejime göre söz konusu olur. Böylece eşlerin mal varlıkları kendi belirledikleri ya da yasal olarak geçerli olan rejime göre pay olur. Dolayısıyla eşler mal paylaşımını, rejim sona erince talep edecektir. Eşler bazen, boşanma sürecinde birbirinin katılma alacağını azaltmak amacıyla boşanmada mal kaçırma, eşten mal kaçırma yani eşin arabayı kaçırması gibi fiilleri işlerler. Buna göre mal kaçırma boşanma öncesi ya da boşanma davası sonrasında söz konusu olur. Boşanma davasını açtıktan sonra eşler mal kaçırmaya engel olmak amacıyla ihtiyati tedbir kararı alabilir. Bu karar evlilik süresince edindikleri ortak malların elden çıkarılmasını önlemek için alınır.
1. YASAL MAL REJİMİ VE MAL PAYLAŞIMI
Evlilik birliğini kurarken eşlerin evlilik sözleşmesi yapmak hakkı vardır. Eşlerin evlilik sözleşmesi yapmaması durumunda, boşanmada mal paylaşımı yasal mal rejimi ile olur. 2002 tarihi itibariyle yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Buna göre eşler, kendi aralarında yarı yarıya hak sahibidir. Dolayısıyla boşanmada mal paylaşımı yaparken mahkeme, her iki eşe eşit pay verir.
2. MAL REJİMİNİN BOŞANMA İLE SONA ERMESİ
Türk Medeni Kanunu mal rejiminin sona ermesine neden olan olayları yazmıştır. Bunlardan bir tanesi de rejimin boşanma ile sona ermesidir. Eşler çekişmeli ya da anlaşmalı olarak boşandıklarında rejim sona erecektir. Buna göre boşanma davası sonrası eşler, mal paylaşımı dava ile isteyebilir. Dolayısıyla mal paylaşımı davası, boşanma ile ya da boşanma davasının kesinleşmesi üzerine dava olur.
Eşler edinilmiş mal rejimine göre eşit pay alır. Evlilik birliği sürerken eşlerin birlikte edindikleri mallar üzerine yarı yarıya hakkı vardır. Dolayısıyla boşanmada mal paylaşımı da eşitçe olacaktır. Fakat, eşler kimi zaman bu paylaşıma razı olmaz ve boşanmada mal kaçırma yoluna gider.
3. BOŞANMADA MAL KAÇIRMA
Eşleri evliliklerini boşanma davasıyla sona ermesin isteyebilir. Boşanma genel ve özel boşanma nedenleri ile söz konusu olur. Hâkim eşlerin boşanmalarına karar verirse boşanmada mal paylaşımı gündeme gelir. Dolayısıyla boşanma davasının çekişmeli ya da anlaşmalı olmasın bakmaksızın hâkim boşanmada mal paylaşımı yapacaktır. Fakat, eşler kimi durumlarda mal paylaşımını yarı yarıya yapmak istemezler. Bunu çeşitli sebeplerle yaparlar. Bunu yaparken de boşanmada mal kaçırma olarak ifade ettiğimiz yola başvururlar.
TMK’ nın 229. maddesine göre eşten mal kaçırma yoluna giden kişinin tasarrufları iptale konu olur. Buna göre bazı devirler ile karşılıksız kazandırmalar için iptal söz konusu olacaktır. Dolayısıyla hâkim, bu devirlerin ve karşılıksız kazandırmaların hiç yapılmadığını kabul ederek boşanmada mal paylaşımı yoluna gider.
4. EVLİLİK SIRASINDA BOŞANMADA MAL KAÇIRMA FİİLLERİ
Evli çiftler bazen edinilmiş mallarını yarı yarıya paylaşmak istemediklerinde boşanmada mal kaçırma yoluna giderler. Ancak TMK buna bazı düzenlemeler getirmiştir. Buna göre;
- Boşanma davasının açılması öncesinde 1 yıl içerisinde yapılan tasarruflar iptale konu olur. Bu süreçte eşinin rızasına başvurmadan yapılan karşılıksız kazandırmalar hiç yapılmamış olacaktır.
- Evliliğin devamı sırasında mal paylaşımına girmemesini, yani eşinin alacağını azaltmak için bir kimsenin yaptığı devir işlemleri iptale konu olur. Bu durumda da hâkim, edinilmiş bir maldan alacağını azaltma amacını güden bir eşin işlemlerinin iptaline karar verir.
5. BOŞANMA ÖNCESİ BİR YIL İÇERİSİNDE MAL KAÇIRMA
Bazı eşler, boşanma sürecine girdiklerinde birbirlerinden boşanmada mal paylaşımı olmasın diye mal kaçırma yoluna gitmektedir. Böylece evlilikleri süresince edindikleri mallardan katılma alacağını azaltmaya giderler. Bu azaltma da kötü niyetli olarak gerçekleşir. Eşler boşanmada mal kaçırma fiilleri olarak kötü niyetli bir şekilde edindikleri malların devrini yapmaktadır. Bu devirler de satış, bağışlama gibi şekillerde olur.
Eşler, evlilikleri boyunca edindikleri malları boşanmada mal paylaşımına konu olmaması için bazı devirler yapar. Bu da karşımıza eşten mal kaçırma fiili olarak çıkar. TMK, evlilik boşanmayla sona erdiğinde, boşanmadan önceki bir yıllık süreçte eşlerin yaptığı tasarrufların hiç yapılmadığını kabul etmektedir. Buna göre eşlerin olağan hediyeler dışında kalan karşılıksız kazandırma işlemleri iptale konu olacaktır. Dolayısıyla bu 1 yıllık süreçteki kazandırmalar hiç yapılmamış olur.
6. BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI SONRASINDA MAL KAÇIRMA FİİLLERİ
Eşler boşanma sürecine girdiklerinde mal rejimi sona erecek ve mal paylaşımı söz konusu olacaktır. Boşanma davası açtıktan sonra eşler bazen ortak sahip oldukları malları kaçırma niyetiyle harekete geçecektir. Eşlerin boşanma davası sırasında en fazla başvurduğu mal kaçırma fiilleri, satış, bağış, borç verme ya da muvazaalı işlem olarak karşımıza çıkmaktadır. Eşler genellikle birbirinden boşanmada katılma alacağını azaltmak amacıyla bu işlemleri yapar.
7. BOŞANMADA MAL KAÇIRMA OLARAK PARA KAÇIRMA FİİLLERİ
Eşler boşanma sürecine girdiklerinde, boşanmada mal paylaşımı olmasın diye evlilikleri boyunca edindikleri malları kaçırma yoluna gider. Ancak bu işlemler iptale konu olur. Eşler malları dışında para kaçırma yoluna gittiğinde, edinilmiş mal olan bu paralar da mal kaçırmanın konusu olur. Gerçekte, eşlerin sahip olduğu ortak paraları boşanmada mal paylaşımına dahildir.
Eşler kimi zaman, boşanmada mal paylaşımı olmasın diye para kaçırma yoluna gider. Böylece para kaçırma ya da eşin arabayı kaçırması yoluna başvuran eş, diğer eşinin katılma alacağını azaltma amacını güder. Bu para eşlerin edinilmiş malları arasındadır. Bu paradan diğer eşin katılma alacağını azaltmayı düşünür ve mal paylaşımına dahil olmasını istemez.
Eşler birbirlerine vermemek için kendilerinde olan parayı saklar, başka kişilere verir ya da bir şekilde harcar. Bu durumların her birisi boşanmada mal kaçırma olarak kabul görür.
Boşanma sürecinde eşlerin para kaçırması halinde bu para mal paylaşımına dahildir. Buna göre örneğin boşanma sürecinde eşlerden birisi, bankada olan 2 milyon parayı alarak saklar ya da başkasına verir. Ancak hâkim bu parayı boşanmada mal kaçırma sayar ve boşanmada mal paylaşımı içerisine dahil eder.
Diğer taraftan, bazı işlemler eşin eşten mal kaçırma olarak saydığımız fiiller içerisinde yer almaz. Örneğin bir eş parayı evliliği için harcadığını ispatlarsa bu paranın boşanmada mal paylaşımı dışında kalması mümkündür.
8. BOŞANMA SÜRECİNDE EŞTEN MAL KAÇIRMA OLARAK ARABA KAÇIRMA
Eşlerin evlilikleri sırasında aldıkları araba edinilmiş mallar arasındadır. Dolayısıyla eşler bir arabaya sahipse bu araba boşanmada mal paylaşımı sırasında yarı yarıya pay olur. Dolayısıyla araba fiyat olarak ne kadar ise, her bir eşin, bu fiyatın yarısı üzerinde katılma alacağı söz konusu olur. Eşin arabayı kaçırması söz konusu ise bu durumda harekete geçmek gerekecektir.
Eşler bazen, arabayı boşanmada mal paylaşımı içerisinde olmasın diye satmış ya da bağışlamış gibi yapar. Çünkü eşinin katılma alacağını kaldırmayı amaçlar. Ancak bir kişinin bu şekilde bir devir işlemi yapması halinde, bu işlem hiç olmamış gibi muamele görür. Dolayısıyla aracın mülkiyetini elinde tutan eş bu şekilde bir yola tevessül ettiğinde, bu işlemi iptale konu olacaktır. Bu nedenle bir eşin, diğer eşten arabayı kaçırma işlemi boşanmada mal kaçırma fiili olacaktır.
9. BOŞANMADA ZİYNET EŞYALARI- TAKILARI KAÇIRMA
Düğünde kime takılırsa takılsın ziynet eşyaları yani takılar gelinin olur. Yani ziynetler yani takılar, kadına bağış sayılır ve kime takılırsa takılsın, kadının kişisel malıdır. Bu bir kuraldır ancak eşler kendi aralarında başka bir anlaşma yoluna gitmemişse, takıların (ziynetlerin) eşe ait olduğu kabul edilecektir.
Düğün sırasında erkek tarafı ya da kadın tarafı, evlenen eşlere takı takar. Bazen eşler boşanma sürecine girdiğinde, düğünde takılan ziynet eşyaları ve paralar konusunda sorun yaşar. Örneğin ziynetlerin iadesi gerektiğinde bedeli, dava tarihine göre mi yoksa infaz tarihine göre mi iade olacak, çok fazla kişi bilmemektedir. Yahut mahkeme, ziynetlerin aynen iadesini istediğinde ne olacaktır.
Yargıtay kararına göre boşanmada kadının hakkı olan ziynet eşyalarının erkek eş tarafından teslim edilmesi, bu mümkün değilse ziynetlerin fiili ödeme günündeki değerinin verilmesi gerekir.
10. ANLAŞMALI BOŞANMADA MAL KAÇIRMA FİİLLERİ
Eşler çekişmeli ya da anlaşmalı olarak boşanma sürecine girdiklerinde boşanmada mal paylaşımı söz konusu olur. Eşlerin anlaşmalı boşanmayı istemeleri durumunda mahkemeye sunacakları talepleri arasında mal paylaşımı ve ziynetlerin iadesi de olur.
Eşler karşılıklı olarak anlaşmalı boşanma sözleşmesi yapar ve içerisinde mal paylaşımına da yer verir. Böylece eşlerin evlilikleri boyunca edindikleri mallar anlaşmalı boşanmada paylaşıma konu olur. Bu durumda eşin arabayı kaçırması gibi bir durum çok nadir olur.
Eşlerin anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımını anlaşma yoluyla yaparlar. Bu nedenle de anlaşmalı boşanma yoluna gittiklerinde mal kaçırma fiilleri çok fazla karşımıza çıkmamaktadır. Fakat, eşlerin ortak banka hesaplarında biriktirdiği paralar, tapuda sahip oldukları taşınmazlar ya da evlilikleri boyunca edindikleri taşınırlara ilişkin bilgileri saklamaları da mümkündür. Bu durumda da boşanmada mal kaçırma söz konusu olur.
11. BOŞANMADA MAL KAÇIRMA VE TAPU İPTAL DAVASI YA DA TASARRUFUN İPTALİ DAVASI
Tapuya tescili mümkün olan mallar, eşlerin boşanmada mal kaçırma fiilleri karşısında iptale konu olur. Dolayısıyla hukuka aykırı ya da yolsuz bir tescil işlemi gören tapulu taşınmazlar bu davanın konusu olur. Böylece dava sonunda gerçekte taşınmazın sahibi olması gereken kişiye tapu tescili gerçekleşir.
Tapuya tescili mümkün olmayan taşınırlar, eşlerin eşten mal kaçırma ve eşin arabayı kaçırması fiilleri karşısında tasarrufun iptaline konu olur. Dolayısıyla hukuka aykırı olarak bir eşin, diğer eşin katılma alacağını azaltmak amacıyla elden çıkardığı taşınırlar tasarrufun iptali davasının konusu olur.
Eşler evlilikleri boyunca edindikleri malları yasal olarak, boşanmada mal paylaşımına dahil ederler. Aksi halde muvazaalı her işlem boşanmada mal kaçırma fiili olur. Bu durumda da taşınmazların tapu iptal davası ile geri alınması mümkündür.
Bir taşınmaz aile konutu ise, diğer eş boşanma sürecinde olsun ya da olmasın tapu iptal ve tescil davası açacaktır. Ancak, taşınmazın aile konutu olmayan bir yerse ve eşlerin birlikte edindikleri bir yerse, boşanma sürecinde mal kaçırmaya konu olup olmadığına bakılmalıdır. Şayet taşınmaz boşanmada mal kaçırma işlemine konu olmuşsa, tapu iptal ve tescil davasının konusu olacaktır.
