Çekişmeli boşanma davası; iki nüsha dava dilekçesi, kişinin eklemek istediği belgeler bulunuyorsa bu belgeler ve nüfus cüzdanı fotokopisi de eklenerek yetkili Aile Mahkemesi’ne müracaat etmek suretiyle açılır. Çekişmeli boşanma davasında taraflar arasında çekişme yaşanan konular, boşanmaya esas teşkil eden konulardır. Çekişmeli boşanma davaları, Türk Medeni Kanunu’nun 161 ve 166. maddeleri arasında ifade edilen genel ve özel boşanma sebeplerinden en az birine dayanılarak açılabilir.
Türk Medeni Kanunumuzda yer alan çekişmeli boşanma davası türleri aşağıda yer almaktadır:
- Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanma Davası
- Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma Davası
- Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedeniyle Boşanma Davası
- Terk Nedeniyle Boşanma Davası
- Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma Davası
- Evlilik Birliğinin Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik) Nedeniyle Boşanma Davası
Çekişmeli boşanma davalarında yalnızca boşanma nedenleri değil, aynı zamanda tarafların kusur durumu, maddi ve manevi tazminat, ev eşyalarının paylaşımı, nafaka, velayet ve sair hususlarda çekişmenin mevcut olduğu davalardır. Söz konusu davada, davayı açan kişi, davalı eşten daha fazla kusurlu ile bu takdirde boşanma davası reddedilecektir. Bununla birlikte az kusurlu eş, eğer boşanmaya karşı çıkarsa bu durumda boşanma kararı verilmesi mümkün değildir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?
Özel boşanma sebepleri veya genel sebeplerin bir veya birkaçına dayalı olarak açılacak olan çekişmeli boşanma davası, karşı taraftan istenilen tüm talepleri içeren yazılı bir dilekçenin, boşanma sebebinin ispat vasıtaları olan deliller ile birlikte mahkemeler tevzi bürosuna sunulması ile ikame edilir.
Çekişmeli boşanma dilekçesinin sunulacağı mahkeme aile mahkemesidir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemesi aile mahkemesi sıfatıyla çekişmeli boşanma davasına bakar. Yer olarak yetkili mahkeme eşlerin son olarak birlikte yaşadıkları bölge veya davacının ikametgâh bölgesindeki mahkemedir.
Tevzi bürosu, dilekçenin sunulmasından sonra ilgili harç ve masrafların vezneye yatırılması için tahakkuk fişlerini davacıya verir. Harç ve masrafların ödenmesi ile birlikte derhal dosyaya bir esas numarası verilir ve hangi mahkemeye tevzi edildiği belirlenir. Çekişmeli boşanma dava dosyası tevzi edilen aile mahkemesi, bir tensip tutanağı hazırlayarak davacıya ve davalıya tensip tutanağını tebliğ eder. Söz konusu tensip tutanağında; tarafların dava bakımından yapmaları gereken cevap dilekçesi sunma, avans yatırma, delil bildirme gibi işlemler ve ön inceleme duruşma günü yazar.
Tensip tutanağında taraflara yüklenen ödevler yerine getirildiğinde duruşmaya hazır olunur ve öncelikle ön inceleme duruşması, ardından tahkikat duruşması ile birlikte yargılamaya geçilmiş olur.
ŞİDDETLİ GEÇİMSİZLİK SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASINDA SÜREÇ- EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
Çekişmeli boşanma davası türlerinden biri olan şiddetli geçimsizlik, diğer adıyla evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma, genel boşanma sebeplerinden birisidir. Bu davada zina veya terk gibi özel boşanma sebeplerinden birine başvurulmamakta, kanunda özel olarak sayılmış olan sebepler dışında herhangi bir sebeple evlilik birliğinin sarsılmış olduğu ileri sürülmektedir.
Evlilik birliğinin sarsılması sebebiyle boşanma, Türk Medeni Kanunumuzun 166. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, evlilik birliğinin sürdürülmesi, taraflar açısından çekilmez hale gelmişse her iki taraf da boşanma davası açabilecektir. Görüldüğü üzere kanunda evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olmasına ilişkin oldukça genel ve soyut bir düzenleme mevcuttur. Bu nedenle “evlilik birliğinin sürdürülmesinin taraflardan beklenilmeyecek ölçüde temelinden sarsılmış olması” hususunun ne anlama geldiği hususunun içinin doldurulması gerekmektedir. Bu noktada yukarıda genel olarak belirtmiş olduğumuz yargılama usulü esas alınmakla birlikte, evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması olgusunun tespitinde Yargıtay kararları önem arz etmektedir. Yargıtay’ın geçmiş tarihli vermiş olduğu emsal kararlar incelenmeli ve hangi durumun evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına sebebiyet verdiği ve hangi durumun da buna sebebiyet verecek ölçüde olmadığı belirlenmelidir.
Yargıtay’ın geçmiş tarihli olarak evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olduğu tespitinde bulunduğu olaylar özetle aşağıdaki gibi olup, bu konuya ilişkin çok daha fazla sayıda emsal kararların bulunduğunu belirtmemiz gerekir:
- Eşin çok cimri olması ve diğer eşe karşı ekonomik şiddet uygulaması boşanma sebebidir,
- Eşin ağzının kokması ve diğer eşin ısrarlarına rağmen tedavi olmayı reddetmesi boşanma sebebidir,
- Bir eşin, diğerinin mesleğini icra etmesine mâni olması boşanma sebebidir,
- Bir eşin, diğerini ailesi ile görüştürmemesi boşanma sebebidir,
- Bir eşin, diğer eş ile cinsel birleşmede bulunmaktan kaçınması boşanma sebebidir,
- Bir eşin, diğer eş ile ters ilişki kurmak istemesi ve diğer eşi de buna zorlaması boşanma sebebidir,
- Bir eşin, haklı bir sebep bulunmaksızın yıkanmayı reddetmesi boşanma sebebidir,
Yukarıda verdiğimiz örnekler, yalnızca siz değerli okuyucularımıza Yargıtay’ın konuya yaklaşımına dair fikir vermek amaçlı olup, birçok farklı sebeple boşanmaya hükmedilebilir. Burada evlilik birliğinin sürdürülmesinin taraflardan beklenilmeyecek kadar temelinden sarsılmış olup olmadığının tespiti, hâkimin takdirine bırakılmıştır.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI NEREDE AÇILIR?
Boşanma davaları gerek çekişmeli gerekse anlaşmalı boşanma olsun muhakkak aile mahkemesinde, aile mahkemesinin olmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemesinde açılması gereken davalardır. Çekişmeli boşanma davasında yetkili mahkeme ise:
- Davalının yerleşim yeri aile mahkemesi,
- Davacının yerleşim yeri aile mahkemesi,
- Tarafların son 6 aydır birlikte yaşadıkları yer aile mahkemesi
Yetkili mahkemedir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA YARGILAMA USULÜ
Çekişmeli boşanma davası, dava dilekçesinin yetkili aile mahkemesine verilmesiyle açılır. Davalı eş, dava dilekçesinin tebliğ edilmesini takip eden iki hafta içinde cevap dilekçesi verme hakkına sahiptir. Davayı açan eş, davalının verdiği cevap dilekçesinin kendisine ulaşmasını izleyen iki hafta içinde karşı cevap dilekçesi verebilir. Buna karşın davalı da davacının verdiği cevap dilekçesinin kendisine tebliğ olunmasını takip eden iki hafta için bir cevap dilekçesi verebilir. En kısa ifade ile taraflar, söz konusu süreçte olayları tartışmak adına ikişer adet dilekçe vermektedir.
Bir üst paragrafta ifade edilen dilekçelerin verilmesi aşamasında delillerin de dilekçelerde yer alması, hangi olayın hangi delil ile ispat edileceğinin ifade edilmesi gereklidir. Dilekçelerinin verilmesini takiben, dilekçeler tanık delili ihtiva ediyorsa bu durumda söz konusu tanıkların isim, soy isim ve iletişim bilgileri de ifade edilmelidir.
Dilekçe safhasının tamamlanmasının ardından eşler ilk duruşmaya çağırılır. Ön inceleme duruşması olan bu duruşma tek duruşmada tamamlanır. Ön inceleme duruşması ardından yapılan duruşmalar ile tanıklar dinlenir ve deliller tartışılır. Bu duruşma ise tahkikat duruşması olarak ifade edilir. Somut olayın durumuna göre birden fazla yapılabileceği gibi tek duruşmada da tamamlanabilir. Tahkikat duruşmasının ardından sözlü duruşma yapılarak eşlerin son kez dinlenmesi ve dava hakkında hüküm verilmesine geçilir. Çekişmeli boşanma davası süresi, yani ifade edilen bu süreç genellikle bir sene ile üç sene arasında zaman alır. Çekişmeli boşanma dava süresini etkileyen birçok husus bulunur. Ancak, davanın deneyimli bir boşanma avukatı ile takip edilmesi, sürecin kısa zamanda olumlu yönde ilerlemesi adına önemlidir.
Çekişmeli boşanma davasında tarafların vekalet verdiği bir avukatı bulunuyorsa duruşmalara katılmaları şart değildir. Fakat bu durum yalnızca çekişmeli boşanma davası için geçerlidir zira anlaşmalı boşanma davalarında tarafların hazır olması ve hakim önünde boşanma iradelerini özgürce ifade etmeleri gerekir. Çekişmeli boşanma davaları ispat üzerine yürütülür. Bu itibarla ispat oldukça önemlidir. Taraflar, iddia ettikleri hususları delillerle ispat ederek tartışır. Taraflar, en iyi şekilde temsil olunmak ve yasal haklarını müdafaa ettirmek için İstanbul boşanma avukatı ile anlaşarak boşanma avukatı tarafından temsil olunabilir.
Çekişmeli boşanma davasını açan taraf, duruşmalara katılım sağlamaz ve kendisini bir avukat ile temsil ettirmezse bu durumda açtığı boşanma davası müracaata bırakılır. Müracaata bırakılması ise davanın 3 ay süre ile yenileninceye kadar işlemden kaldırılmasıdır. Dava, bu süre içerisinde yenilenirse kaldığı yerden devam eder. Ancak davalı taraf duruşmaya katılım sağlamaz veya duruşmada kendisini temsil edecek bir avukata vekalet vermezse bu durumda davaya devam edilir. Davalı, dava sürecinde kendisi hakkında yapılan işlemlere itiraz hakkını kaybedecektir. Bu itibarla davaya katılım sağlaması veya İstanbul boşanma avukatı ile kendisini temsil ettirmesi, hak kaybına uğramaması adına son derece önemlidir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASININ AŞAMALARI NELERDİR?
Çekişmeli Boşanma Davasının yargılama aşaması Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenmiştir. Buna göre yazılı yargılama usulünün uygulandığı boşanma davalarında aşamalar,
- Dilekçeler Aşaması,
Dilekçeler aşamasında taraflar karşılıklı olarak dava dilekçesi, cevap dilekçesi, cevaba cevap dilekçesi ile ikinci cevap dilekçelerini sunarlar.
- Ön İnceleme Duruşması Aşaması,
Ön İnceleme duruşması uyuşmazlığın tespit edildiği, tarafların sulha davet edildiği aşamadır.
Ön inceleme ve ön inceleme duruşması hakkında daha detaylı bilgi için “Boşanma Davasında İlk Duruşma” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
- Tahkikat Aşaması,
Tahkikat aşaması tanıkların dinlendiği, delillerin toplandığı, bilirkişi incelemesi ile pedagog incelemesinin yapıldığı yani dosyayı aydınlatma adına tarafların iddia ve savunmalarının ispatlamaya çalıştığı aşamadır.
- Sözlü Yargılama Aşaması
Sözlü yargılama aşaması dosyanın tümü hakkında tarafların beyanda bulundukları aşamadır.
Sözlü yargılama aşaması için detaylı bilgi için “Boşanma Davasında Son Duruşma” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
- Hüküm Aşaması
Mahkemece, boşanma davasına ilişkin verilen kararın açıklandığı aşamadır. Mahkeme son duruşmada davaya ilişkin kararını açıklayacaktır.
Olmak üzere 5 (beş) aşamalıdır.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI İÇİN GEREKEN EVRAKLAR NELERDİR?
Çekişmeli boşanma davası açabilmek için boşanma dilekçesinin hazırlanmış olması ve boşanma dilekçesinin ekine kimlik fotokopisinin eklenmesi yeterli olacaktır.
Yargılamanın ilerleyen aşamalarda delil ve tanık listesi ayrıca sunulacağından delillerin ve tanık listesinin dava açılırken sunulması zorunlu değildir.
Eğer davayı siz açtıysanız, mahkeme veznesinden harç ve masrafların yatırıldığına dair makbuzları da ekleyeceksiniz.
Eğer bir boşanma avukatı aracılığıyla dava açacaksanız avukatınıza “Boşanma Vekaletnamesi” vermelisiniz.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVALARINDA HANGİ DELİLLER KABUL EDİLİR?
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda hüküm altına alınan boşanma sebeplerine dayanılarak açılan çekişmeli boşanma davasında ileri sürülen iddiaların hukuka uygun deliller ve ispat araçları ile ispat edilmesi gerekir. TMK uyarınca genel ispat yükü kuralı dolayısıyla, kanunda aksi yönde hüküm mevcut olmadığı takdirde taraflardan her biri, ileri sürdüğü olguların mevcudiyetini ispat etmekle mükelleftir.
Söz gelimi, eşinin kendisini aldattığını ileri süren taraf aldatma olgusunu; eşi tarafından terk edildiğini iddia eden taraf ise terk fiilini ispatla yükümlüdür. Öte yandan, boşanma sebebine dayanılarak ileri sürülen boşanma talebinin yanı sıra tazminat, velayet, nafaka ve ziynet eşyası gibi taleplerde de talep sahibinin ispat yükümlülüğü vardır.
Çekişmeli boşanma davasında ispat ve ispat yüküne ilişkin genel çerçeveyi izah ettikten sonra, tarafların boşanma davasında kullanabileceği delilleri ifade etmek isabetli olacaktır. Zira boşanma davalarında tarafların özel yaşamıyla iç içe ve direkt ilişki içindeki maddi olguların ispatı söz konusu olduğundan, ispat aracı olarak mahkemeye ibraz edilecek delillerin hangi usulle elde edileceği, elde edilen delillerden hangilerinin esas alınabileceği oldukça önemlidir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA HUKUKA UYGUN DELİL NEDİR?
Yasalarda düzenlenen usullere aykırı olmamak şartıyla çeşitli usullerle elde edilmiş ve bilhassa boşanma davalarında taraflara dair özel yaşamın mahremiyetini ihlal etmeyen delillerdir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA HUKUKA AYKIRI DELİL NEDİR?
Boşanma davalarında hukuka uygun delilin ne olduğunu izah etmiş bulunuyoruz. Hukuka uygun delil tanımına aykırı deliller, hukuka aykırı delil niteliği taşır. Hukuka aykırı delillerin aile mahkemesine ibraz edilmesi halinde, Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.189/2 hükmü gereğince aile mahkemesi tarafından maddi olguların ispatında dikkate alınmaz. Bunun yanı sıra, bazı durumlarda suç teşkil edebilecektir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT
Çekişmeli boşanma davalarında hâkim tarafları dinler, delilleri inceler ve Yargıtay içtihatlarını da dikkate almak suretiyle taraflar arasında bir çeşit kusur tespiti yaparak boşanma hükmü kurar. Çekişmeli boşanma davasında taraflardan birinin tam kusurlu veya diğer eşe göre daha ağır kusurlu olması halinde, diğer şartlar da gözetilerek maddi ve/veya manevi tazminata hükmedilebilir.
Mahkeme tarafından kusur tespiti ile birlikte boşanma kararına hükmedilmesiyle birlikte boşanmanın ferileri olan yoksulluk nafakası, velayet ve tazminat hususlarına ilişkin de hüküm kurulur (müşterek çocuk varsa ve nafaka ile tazminat talep edilmişse; iştirak nafakası çocuğun üstün yararına ve kamu düzenine dair olduğu için talep olmasa dahi hüküm kurulabilir.)
Taraflarca kusur tespiti, maddi ve manevi tazminat kararı, velayet kararı ve nafaka kararı istinaf edilip, boşanma kararı istinaf edilmeyebilir; böylece kısmı istinaf gerçekleştirilmiş olur. Bu durumda boşanma kararı kesinleşir, yalnızca istinaf edilen hususlar yönünden yargılamaya devam edilir. Yani örnek verecek olursak taraflarca sadece kusur tespiti, tazminat, nafaka, velayet vb. hususları istinaf edilmişse ve boşanma kararının kendisi istinaf edilmemişse yalnızca bu hususlara ilişkin inceleme yapılır ve boşanma hususu kesinleşmiş olur. (Bakınız: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2020/303 E., 2021/242 K., Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2020/97 E., 2021/241 K. ve yine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2020/175 E., 2021/202 K. sayılı kararları)
Boşanma davasında tazminat talep edilmemiş ve fakat boşanma davası sonucunda kusur tespiti ile birlikte boşanmaya karar verilmişse, boşanma hükmünün kesinleşmesinden itibaren 1 yıllık süre içerisinde tazminat talepli olarak dava açılabilir. Bu davada boşanma davasında verilmiş olan kusur tespiti dikkate alınarak tazminat hükmü kurulur, yeniden kusur tespiti yapılmaz. Bu nedenle çekişmeli boşanma davası ile talep edilmeyen maddi ve manevi tazminat sonradan davaya konu edilebilmektedir. Ancak anlaşmalı boşanma davasında herhangi bir kusur tespiti söz konusu olmadığı için anlaşmalı boşanmada talep edilmeyen ve hükme bağlanmayan maddi ve manevi tazminata ilişkin olarak sonradan dava açılması ve bunların talep edilmesi mümkün olmamaktadır.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA İSPAT VE DELİLLER
Çekişmeli boşanma davasında boşanma sebebi olarak gösterilen olaylar her somut olayın özelliklerine göre çeşitli delil araçlarıyla ispatlanabilir. Çekişmeli boşanma davasında delil araçları şunlardır:
- Tanık ifadeleri,
- Telefon görüşme kayıtları veya içerikleri, mesajlar, WhatsApp içerikleri vb.
- Çekişmeli boşanma davasına esas teşkil eden olayları ispatlamak amacıyla usulüne uygun alınmış ses veya görüntü kaydı,
- Sosyal medya paylaşımları, mesajları veya gönderileri (Instagram, facebook, Twitter, twitch, telegram vb.),
- Uçak veya otel kayıtları, güvenlik kamerası görüntüleri (özellikle aldatma olgusuna dayanan çekişmeli davalarda),
- Fotoğraflar, video kayıtları vb. her türlü delil,
- Banka kayıtları, kredi kartı ekstresi vb. deliller (harcamaların hesaplanması, harcamalar üzerinden hem gelir düzeyinin tespit edilmesi hem de boşanma sebebi olacak olguların tespit edilmesi için),
Açılmış bir ceza davası dosyası da çekişmeli boşanma davasında delil olarak gösterilebilir.
ALDATMA (ZİNA) HANGİ DELİLLERLE İSPATLANABİLİR?
Uygulamada en sık rastlanan boşanma sebebi, aldatma (zina) olgusudur. Aldatılan eşler, aldatma olgusunun nasıl ispatlanacağını ve bu olgunun ispatına elverişli delillerin neler olduğunu merak eder. İşbu vakıayı ispata elverişli delilleri mahkeme sunmak isteyen eş; aldatan tarafın özel hayatının mahremiyetini ihlal etmemek şartıyla elde edilen delilleri kullanarak iddiasını ispat edebileceği gibi aile mahkemesinden talep edilen;
- Otel kayıtları,
- Kredi kartı ekstreleri,
- İnternet paylaşımları,
- Mahkeme tarafından dosyaya dahil edilmiş telefon kayıtları,
- Tanıklar,
Aracılığıyla iddiasını ispatlayabilir. Öte yandan, terk veya evlilik birliğinin temelinden sarsılması üzerine açılan boşanma davalarında tanık delili en temel ispat araçlarındandır. Boşanma talebinin mahkemece müspet karşılanması ve talebin yerinde bulunularak boşanma kararı verilmesinin yanı sıra nafaka, tazminat ve ziynet eşyaları gibi hususlarda da iddiaların ispatı şarttır.
Sonuç olarak ifade etmeliyiz ki; çekişmeli boşanma davasında aile mahkemesine sunulacak delillerin hukuka uygun olması gerektiği gibi hukuka aykırı elde edilmemiş olması gerekir. Söz gelimi, sahte sosyal medya hesapları kullanarak eşini yanıltmak suretiyle elde edilen veriler, mahkeme tarafından ispata elverişli delil kabul edilmeyecektir. Bu tür veriler, ileri sürülen iddiayı kanıtlıyor olsa dahi hükme esas teşkil etmeyecektir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI İLE ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR
Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için 1 senelik evlilik süresi şartı söz konusu olmaktadır. Oysa çekişmeli boşanma davasında evlilik birliğinin kurulmasının hemen ertesi günü dava açılabilmesi hukuken mümkündür. Tabii pratikte, özellikle evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle açılan çekişmeli boşanma davalarında böyle hızlı alınan boşanma kararlarına ilişkin olarak davaya bakan hakimlerin ikna edilmesi zor olabilecektir. Bu nedenle bu tip durumların varlığı halinde, hakim nezdinde evlilik birliğinin karşı tarafın kusurlu davranışlarıyla sona ermiş olduğunu ispata elverişli nitelikte kuvvetli delillerin öne sürülmesi gerekebilecektir.
Anlaşmalı boşanma davası, maddi ve manevi olarak tarafları çekişmeli boşanma davasına nazaran oldukça az yıpratan bir süreç olagelmektedir. Çünkü öncelikle anlaşmalı boşanma davasında avukatlık ücretleri, çekişmeli boşanma davasına göre çok daha düşük olmaktadır, bunun yanında bilirkişi, keşif, tanıklar için yapılacak tebligat masrafları gibi masraflar söz konusu olmayacağından ötürü mahkeme masrafları da daha az olacaktır.
Bunun yanında maddi değilse bile manevi olarak tarafların daha az yıpranmasını sağlayan bir husus olarak: Çekişmeli boşanma davasında taraflar, davanın kazanılmasını amaçlamaktadır ve bu nedenle karşı tarafa kusur izafe etmeye çalışırlar. Dolayısıyla çekişmeli boşanma davasında söz yerindeyse evliliğin bütün kirli çamaşırları ortaya dökülür ve özellikle davada tanık dinletildiği durumlarda tarafların bu yaşanmışlıklarının kendi sosyal çevrelerinde bulunan 3. kişilere de sirayet etmesi söz konusu olabilir. Bu da süreç boyunca kişilerin sosyal anksiyete bozukluğu, depresyon ve benzeri psikolojik rahatsızlıklar yaşamasına ön ayak olabilmektedir.
Anlaşmalı boşanma davasında velayet, nafaka, tazminat, ziynet eşyaları ve mal paylaşımı gibi hususlar, kısacası boşanma davası ile yakından alakalı tüm konular taraflarca anlaşılması üzerine karara bağlanır, yalnızca hakimin söz konusu anlaşmada kendi gerekli gördüğü değişimleri yapması söz konusu olabilmektedir ki bu duruma uygulamada oldukça nadir rastlanır. Ancak çekişmeli boşanma davasında taraflar tüm istekleri için mücadele etmelidir. Bu nedenle zorunlu olmasa dahi, taraflar mutlaka alanında uzman bir boşanma avukatından profesyonel hukuki destek almalıdır. Aksi durumda maddi ve manevi hak kayıplarının yaşanması mümkün olabilmektedir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA HAKİM NELER SORAR?
Çekişmeli boşanma davasında en önemli delillerden biri tanık beyanlarıdır. Tanıklar bizzat gördükleri veya duydukları şeyleri anlatarak iki eş arasında yaşanan olayları aydınlatırlar. Duruşma günü tanıklara öncelikle kimlik tespiti yaptırılır, daha sonra eşler arasındaki ihtilaflı konuları aydınlatacak şahitliklerini anlatmaları istenir.
Özellikle dava sebepleri ve ihtilaflar ile ilgili olarak şahitliği aranan tanıkların, duyuma dayalı veya üçüncü şahısların aktardığı bilgileri mahkeme huzurunda beyan etmesi davaya yardımcı olmaz. Hakim özellikle bizzat gözü ile gördüğü, kulağı ile duyduğu konuları tanıklardan dinlemek ister. Diğer duyuma dayalı mevzular hakimin kararına tesir edebilecek nitelikte gerekçeler değildir. Tanıklara hakim kendi gerek gördüğü soruları sorar, ayrıca taraf vekilleri de tanıklara soru sorabilir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI NE KADAR SÜRER?
Çekişmeli boşanma davaları genellikle 8 ay ile 18 ay arası değişebilir, yani ortalama 1.5 yıl kadar sürer. Bu süre ilk derece mahkemesi olan aile mahkemesindeki davanın süresidir. Bu mahkemede dava bittikten sonra tarafların başvurması halinde istinaf aşamasına geçilir. İstinaf aşaması Bölge Adliye Mahkemelerinde yürütülür ve yaklaşık en az 1 sene kadar sürmesi beklenir. Boşanma davasının istinaf mahkemesinden 2 sene sonra dönmesi de olağandır. Mahkemelerin iş yoğunluğuna göre bu süre değişkenlik gösterebilir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI KAÇ CELSEDE BİTER?
Celse sayısı olarak değerlendirildiğinde genellikle çekişmeli boşanma davaları 5-6 celse sürer; celse arası süre genellikle 3- 4 ay gibi olur ve dolayısıyla ortalama dava süresi 1,5 yıl olarak kabul edilebilir. Ancak bu süreler kesin değildir; bazı boşanma davaları tek celsede biter.
EŞLERDEN BİRİ BOŞANMAK İSTEMİYORSA DAVANIN SONUCU NE OLUR?
Boşanma davasında genellikle iki taraf da diğer tarafın kusurunu ispatlayarak davanın kendi lehine sonuçlanmasını sağlamaya çalışır. Ancak bazen eşlerden biri boşanmak istemeyebilir. Bu durumda boşanma davasını açan eş, karşı taraf boşanmak istemese bile davasını ispatlayarak boşanabilir. Boşanmak isteyen eş dava dilekçesindeki olayları ispatlamak için tanık dinletebilir veya başkaca belge ve delili varsa mahkemeye sunabilir.
Boşanmak istemeyen eş, boşanma davasına neden olan olaylarda hiçbir kusuru olmadığını ispatladığı takdirde boşanma davası reddedilir. Yani, boşanmak istemeyen eşin kusuru kanıtlanamadığı takdirde mahkemenin boşanma kararı vermesi mümkün değildir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA KADININ HAKLARI NELERDİR?
Çekişmeli Boşanma Davasında Kadının Haklarını;
- Ayrı Yaşama Hakkı,
- Ortak Konutun Özgülenmesini Talep Etme Hakkı,
- Çocuğun Teslim Edilmesini Talep Etme Hakkı,
- Çocuğun Tedbiren Velayetini Talep Etme Hakkı,
- Çocuk İle Kişisel İlişki Kurma Hakkı,
- Kadın İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
- Çocuk İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
- İştirak Nafakası Hakkı,
- Yoksulluk Nafakası Hakkı,
- Kadının Velayet Hakkı,
- Kadının Maddi Tazminat Hakkı,
- Kadın Eşin Manevi Tazminat Hakkı,
- Ziynet Eşyası Alacağı Hakkı,
- Mal Rejiminden Kaynaklı Alacak ve Haklar,
- Aile Konutu Şerhi Konulmasını İsteme Hakkı,
- 6284 Sayılı Yasadan Kaynaklanan Koruyucu Tedbirlerin Uygulanmasını Talep Etme Hakkı,
- Ücretsiz Avukat Talep Edebilme Hakkı,
- Kadının Kendi Eşyalarını Talep Etme Hakkı,
Şeklinde sıralayabiliriz.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA ERKEĞİN HAKLARI NELERDİR?
Çekişmeli Boşanma Davasında Erkeğin Hakları:
- Ayrı Yaşama Hakkı,
- Ortak Konutun Özgülenmesini Talep Etme Hakkı,
- Çocuğun Teslim Edilmesini Talep Etme Hakkı,
- Çocuğun Tedbiren Velayetini Talep Etme Hakkı,
- Çocuk İle Kişisel İlişki Kurma Hakkı,
- Çocuk İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
- İştirak Nafakası Hakkı,
- Yoksulluk Nafakası Hakkı,
- Erkeğin Velayet Hakkı,
- Erkeğin Maddi Tazminat Hakkı,
- Erkeğin Manevi Tazminat Hakkı,
- Mal Rejiminden Kaynaklı Alacak ve Haklar,
- Aile Konutu Şerhi Konulmasını İsteme Hakkı,
- 6284 Sayılı Yasadan Kaynaklanan Koruyucu Tedbirlerin Uygulanmasını Talep Etme Hakkı,
- Ücretsiz Avukat Talep Edebilme Hakkı,
- Erkeğin Kendi Eşyalarını Talep Etme Hakkı,
Şeklinde sıralayabiliriz.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA HALİNDE EVLİLİK MALLARININ PAYLAŞILMASI
Çekişmeli boşanma davasında mal paylaşımının da anlaşmalı boşanma davasında olduğu gibi boşanma davası ile birlikte gerçekleştirilmesi mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla çekişmeli boşanma halinde mal rejiminin tasfiyesi davası, görülen boşanma davasında boşanma hükmü kurulması ve bu boşanma hükmünün kesinleşmesi akabinde açılabilecektir.
Mal rejiminin tasfiyesi davasının açılması halinde öncelikle taraflar arasındaki mal rejiminin, mal rejimi türlerinden hangisi olduğuna bakılır. Ülkemizde olağanüstü mal rejimi ile birlikte toplam 5 çeşit mal rejimi mevcuttur.
Mal rejimi çeşitleri:
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
- Mal Ayrılığı Rejimi
- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejim
- Mal Ortaklığı Rejimi
- Olağanüstü Mal Rejimi
Hiçbir mal rejiminin seçilmemiş olduğu hallerde, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine göre paylaşım yapılır. Bu mal rejimi türünde 2002 sonrasında evlilik birliği içerisinde edinilmiş olan tüm mallar(miras malları vb. karşılıksız kazandırmalar ve kişisel mallar haricindeki tüm mallar), eşler arasında eşit olarak paylaştırılır.
Eşler arasında, halk arasında “evlilik sözleşmesi” olarak bilinen “mal rejimi sözleşmesi” imzalanmışsa, eşler yasal mal rejiminden ziyade kendileri arasında uygulanacak mal rejimine ilişkin olarak tercihte bulunmuş ve kanunda öngörülmüş olan seçimlik mal rejimlerinden birini seçmiş demektir. Bu halde eşler arasında geçerli olan mal rejimi tespit edilir ve malların paylaşımı da buna göre yapılır.
BOŞANMA DAVASI ÖNCE MAL KAÇIRMA HALİNDE NE YAPILMALIDIR?
Bu sorunun cevabı farklılık arz eder. Boşanma davası öncesinde eşlerin birbirlerinden mal kaçırmalarına sıklıkla rastlamaktayız.
Örneğin üzerinde bulunan taşınmazın bir başkasına satışı, aracın bir başkasına devri, bankada bulunan paranın çekilmesi gibi.
Genel olarak boşanma davası sonucunda, maddi tazminat ve manevi tazminatın tahsilini imkânsız hale getirmek için başvurulan bu hileli davranışlar, kimi zaman mal rejiminin tasfiyesi sonucunu semeresiz hale getirmek amaçlı yapılabilmektedir.
Sahip olduğunuz hakları ve almanız gereken tedbirleri öğrenmek için bir boşanma avukatı ile görüşmelisiniz.
BOŞANMA DAVASINDA ÇOCUĞUN VELAYETİ KİME VERİLİR?
Boşanma davasında velayet hususunda temel ilke “Çocuğun Yüksek Yararı” İlkesidir.
Bu itibarla çocuğun kimin yanında kalacağı hususu çocuğun üstün yararına bakılarak değerlendirilir.
Anne ile çocuk arasındaki bağ, belirli bir yaşa kadar hayati niteliktedir. Bu yaştaki bir çocuğun velayeti annede kalacaktır.
Tarafların velayet talebi üzerine mahkemece pedagog incelemesi yaptırılarak çocuğun kimin yanında kalmasının uygun olacağına karar verilecektir.
ÇOCUĞUN VELAYETİ HANGİ DURUMLARDA BABAYA VERİLİR?
Mahkemeler küçük yaştaki çocukların anne bakım ve şefkatine muhtaç olduğu ve daha iyi bakımının yapılacağı düşüncesiyle çocuğun velayetini anneye verme yönelimindedir.
Ancak anne yanında kalmak çocuğun Bedensel, zihinsel, ahlaki, sosyal ve duygusal gelişimi ile kişisel güvenliğini tehlikeye sokuyor ise bu durumda çocuğun velayeti anneye verilecektir.
Örneğin, anne çocuğun bakımını yapmıyor, ilgi göstermiyor, sorumluluklarını yerine getirmiyor ise, çocuk aç kalıyor ise, tek başına bırakılıyor ise, çocuğun anne yanında kalması çocuğun psikolojik, fiziksel geleceğini tehdit edici nitelikte ise çocuğun velayetini babaya verecektir.
Bir başka ihtimal olarak, anne çocuğun velayetini istemiyor ise, bu takdirde çocuğun velayeti babaya verilecektir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI SONRASINDA İDDET MÜDDETİNİN KALDIRILMASI
İddet müddeti babalık karinesi ile yakından ilgilidir ve evliliği sona eren kadının, evlilik birliğinin sona ermesinden itibaren 300 gün boyunca yeniden evlenmesini engelleyen bir hukuki müessesedir. Kaynağını Türk Medeni Kanunumuzun 132. maddesinden almaktadır.
Evlilik birliği boşanma ile sona eren kadın, 300 günlük süre bitmeden yeniden evlenmek isterse iddet müddetinin kaldırılması davası açabilir ve hamile olmadığına dair tespitin mahkeme tarafından gerçekleştirilmesiyle birlikte iddet müddetinin kaldırılmasını sağlayabilir. AVUKATA SOR
