İşveren, işyerinde 5 işçi ve fazlasını çalıştırdığında, ücretleri banka üzerinden işçiye vermelidir. “Elden alınan maaş ispat” işçi açısından önemlidir. Örneğin işçinin “fazla mesai ücreti elden ödenmesi“ halinde, ödemenin tam yapılıp yapılmadığı konusunda ispat daha zor olacaktır. Yani, elden maaş ödeme ispatı konusunda işçinin elinde yazılı bir delil olmalıdır. İşveren banka kanalıyla ücret ödemesi yaptığında, işçi, yargı yolunda, işverenin ödediği ücreti ispat edecektir. “Elden maaş ödeme Yargıtay kararı“ ile ispat yükünün işçide olduğu açıktır. İşveren, elden maaş ödeme yaptığında ve işçinin bunu ispatı halinde istifa hakkı vardır. Böylece şartları varsa kıdem tazminatını alır.
İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM
1.Elden Alınan Maaş Nedir?
İşverenin ücretleri bankadan yatırması gerekir. İşveren, kanunda yazan kesintileri düştükten sonra işçinin maaşını ödemelidir. Ancak günümüzde işverenler çeşitli nedenlerle elden ödeme yapar. Fakat, elden maaş ödeme ispatı işçi açısından zordur. Çünkü, bu konudaki elden maaş ödeme Yargıtay kararı (9 HD. 2015/27995 esas ve 2019/48 karar) bunu göstermektedir.
İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM
2. İşveren Hangi Hallerde Elden Ödeme Yapmamalıdır?
İşveren, işyerinde 5 ve fazla işçisi varsa, elden ödeme yapamaz. Örneğin, işçinin varsa fazla mesai ücreti elden ödenmesi yasal değildir. Bu durumlarda işveren elden ödeme değil banka kanalıyla ödeme yapmalıdır.
İşverenin iki durumda elden ödeme yapması uygundur. Bunlar;
- İşyerinin kurulu olduğu yerde, ücret yatıracağı bir banka bulunmaması.
- Ücretin bankaya yatırılmasının mümkün olmaması.
Yukarıda saydığımız nedenler varsa elden alınan maaş yasal olmayacaktır. Bu saydığımız durumlar varsa dahi işveren, PTT üzerinden işçinin ücretlerini vermelidir. Buna göre 5 ve daha çok sayıda işçi çalıştırırsa elden alınan maaş yasal olmayacaktır.
3. İşverenin Hazırlayacağı Hangi Belgeler Elden Alınan Maaş İspatı Konusunda İşe Yarar?
İşverenin işçinin ücret konusunda yapması gerekenler elden alınan maaş ispatı konusunda önemlidir. İşveren öncelikle işçinin ücretlerini bordrolara yansıtmalıdır. Ücretlerine ekli primleri gerçekteki fiyatları üzerinden yatırmalıdır. Ücretlerden vermesi gereken vergilerin tahakkukunu yapmalıdır. Böylece elden maaş ödeme ispatı konusunda işçinin mahkemeye sunacağı belgeleri de üretmiş olacaktır.
Elden alınan maaş ispat konusu Yargıtay kararı ile işçi üzerine yüklenen bir yükümlülüktür. Bu nedenle işverenin bu belgeleri hazırlaması ve işçinin bunları mahkemeye sunması gerekir. Böylece elden maaş ödeme ispatı işçi lehine dönecektir.
İşverenin, 4 ve daha az işçisi varsa, bankadan ya da elden maaş ödemesi yapması mümkündür. Fakat, elden maaş ödeme yaptığında işveren açısından bazı riskler vardır. Bu durumda Bakanlık işveren hakkında yaptırım kararı verecektir. Bu konuda daha önce yazdığımız makalede ilgili bölüme bakabilirsiniz.
4. Elden Maaş Ödeme Durumunda Sigorta Primleri Eksik Yatmaktadır
İşçi elden para aldığında sigorta primi eksik yatmaktadır. Bu şekilde elden maaş ödemesi ispatı da zorlaşacaktır. Elden para ödenmesi halinde yasal bir durum oluşmayacaktır.
İşveren elden ücret ödemesi yaptığında, işçini primlerini düşük göstermektedir. Böylece sigorta primleri işçinin gerçekte alması gereken ücretten düşük olmaktadır. Dolayısıyla hukuki olarak işveren ve işçi açısından problemleri durumlar oluşmaktadır.
Elden alınan maaş işçinin gerçek ücretinin bir kısmı olduğunda işçi bazı haklarından yoksun kalmaktadır. Ancak bunun ispat edilmesi işçi için zorlaşmaktadır.
5. İşçiye Elden Maaş Ödeme Yaptığında İspat Açısından İşçinin Yaşayacağı Kayıplar Nelerdir?
İşçinin maaşını elden verdiğinde işveren bazı maliyetlerden kaçınmaktadır. Böylece işçinin maaşını kısmen elden vermekte, diğer kısmını bankadan ödemektedir. İşverenin bunu yapması halinde işçini ücretinde değişiklik oluşmamaktadır. Fakat, sigorta primlerini eksik yatırmaktadır.
İşçinin primleri eksik yattığında bazı kayıpları ortaya çıkmaktadır. Buna göre;
- Yaşlılık aylığını daha az alacaktır.
- Kıdem ve ihbar tazminatını daha az alacaktır.
- Yıllık izin ücretlerini daha az alacaktır.
- İşsizlik desteğini daha az alacaktır.
- Kısa çalışma ödeneğini daha az alacaktır.
- Öldüğünde mirasçılara geçecek gelirler ve aylıklar daha az olacaktır.
- İşçinin hastalığı halinde alacağı gelir daha az olacaktır.
- İşçinin iş kazası geçirmesi durumunda alacağı gelir daha az olacaktır.
6. İşveren Elden Maaş Ödeme Yaptığında İşçi Hangi Yollara Gidebilir?
Elden alınan maaş işçi açısından hak kayıpları yaratmaktadır. Bu durumda işçinin bir takım hakları bulunmaktadır.
İşverenin, 5 ve üzerinde işçisi varsa, elden maaş ödemesi mümkün olmayacaktır. İşveren bunun dışına çıkarsa işçi bazı yollara gidebilir. Bunlar;
- İşçi, hizmet tespit davası açarak haklarını geri alır. Elden maaş ödemesi varsa ve primleri eksik yatırıyorsa işçi hizmet tespit davası açacaktır. Elden maaş ödeme ispatı halinde işçi haklarına kavuşur. Elden maaş ödeme ispatı konusunda işçi mahkemede, işverenin yukarıda saydığımız belgelerini kullanacaktır. Böylece işveren mahkeme yoluyla eksik primler ile işçinin diğer hak kayıplarını ödeyecektir.
- İşçi, elden maaş ödeme alması halinde ALO 170 nolu hattan yardım ister. Böylece, Çalışma Bakanlığını arar ve durumu bildirir.
- İşçi, yazılı şikayet hakkını kullanır. Elden maaş ödemesi yaptığında, Bakanlığın en yakın müdürlüğüne gider ve işvereni şikayet eder. Bunun üzerine müfettişler inceleme yapacaktır. İşçi, iş davasında, müfettişlerin raporunu mahkemeye sunar.
7.Elden Alınan Maaş İspat Olursa, İşçinin Haklı Nedenle İstifa Hakkı Vardır
İşverenin 5 ve üzerinde işçi çalıştırması halinde, işçiye ücretini elden veremeyecektir. Fakat, işverenin bu kurala uymayarak elden maaş ödeme yapması ve işçinin bunu ispatı durumunda işçinin haklı nedenle istifa yoluna gitme hakkı vardır.
Elden maaş ödeme ispatı olursa işçinin istifa etmesi ve kıdem tazminatını alması mümkündür.
8. Elden Maaş Ödeme İspatı Nasıl Olur?
Elden alınan maaş ispat konusu işçi açısından bazen çok zordur. Çünkü işveren, elden maaş ödeme yaptığında işçini bunu belgelemesi işverenin hazırlayacağı belgelere bağlıdır. İşverenin kayıtsız olarak elden maaş ödeme yapması ispatı da zorlaştırır.
İşçi, elden alınan maaş ispat hakkında bilgi sahibi olmayabilir. Yasal olmayan bir şekilde işçinin elden maaş ödeme konusunda hak kayıpları vardır. Bu durumda işçinin hak kayıpları vardır. Ayrıca işveren için bazı yaptırımlar da bulunmaktadır.
Elden alınan maaş ispat yükü işçi üzerindedir. İşverenin elden maaş ödeme yapması halinde buna ilişkin belgeleri hazırlaması gerekmektedir. Aksi halde bazı yaptırımlar vardır.
İşçi, elden alınan maaş ispat konusunda işverenin hazırladığı bordro ya da SGK belgelerini mahkemeye sunacaktır.
9. Elden Maaş Ödeme İspatı Hangi Şekillerde Olur?
Elden alınan maaş ispat konusunda işçi bazı delilleri mahkemeye sunacaktır.
Bunlar;
- Elden maaş ödeme ispatı tanıkla da olur. Ayrıca, işçinin gerçek ücretine dair bir belge varsa bu ispat için yeterlidir.
- İşçi eğer varsa, kendisiyle aynı konumda çalışan başka kimsenin ücretini kıyas için mahkemeye sunacaktır. Bunun için işçi Sendikasından yardımı mümkündür.
- İşçi, elden maaş aldığında, Yargıtay kararı doğrultusunda hareket edecektir.
- İşçi, gerçekteki ücretlerinin bulunduğu ve işverenden aldığı belgeleri mahkemeye sunar.
- Daha önce bankadan kredi başvurusu yapmışsa bunları mahkemeye sunar. Çünkü krediye başvururken, ücretlerini gösteren belgeler dosya içerisinde vardır.
- Mahkeme, işçinin fiili olarak yaptığı görevine bakacaktır. İşçinin, nitelikli bir işte çalışması halinde bunu elden alınan maaş ispat için dosyaya ekleyecektir
- Elden maaş ödeme Yargıtay kararı uyarınca tanıkla da ispat olur.
