EVLİLİK YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI

EVLİLİK YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞI KAZANMAK

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı, vatandaşlığın sonradan kazanıldığı hallerden biridir. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 16.maddesinde güvence altına alınan evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması son zamanlarda günlük hayatta sıklıkla rastlanılan bir durum haline gelmiştir.

EVLİLİK YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞI KAZANMAK İÇİN KİMLER BAŞVURU YAPABİLİR?

Kural olarak bir Türk vatandaşıyla 3 yıldan beri evli olan ve halen bu evliliği sürdüren yabancılar bu başvuruda bulunabilir. Söz konusu evlilik resmi ve ciddi olmalıdır. Bu hususa aşağıda daha detaylıca değineceğiz.

EVLENME YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞI İÇİN ŞARTLAR:

Vatandaşlık başvurusunda bulunacak olan yabancının en az 3 yıl Türk vatandaşı ile evli olması ve evliliğin devam ediyor olması;

• Eşlerin aile birliği içinde yaşıyor olması;
• Yabancının evlilik birliğine aykırı hareketlerde bulunmaması;
• Yabancının kamu güvenliğini tehdit edecek bir halinin bulunmaması.
• Yabancının vatandaşlık için başvuru yapması

Bir Türk vatandaşı ile evlilik yapan yabancılar, yukarıdaki şartların tamamını taşımaları durumunda eğer Türkiye’de ikamet ediyorlarsa bulundukları şehirdeki valiliğe, yurtdışında iseler bulundukları ülkedeki Türk konsolosluğuna giderek vatandaşlık başvurusunda bulunabilirler. Türk vatandaşı olan eşin, vatandaşlık başvurusu yapılan tarih sonrasında vefat etmesi durumunda, yukarıdaki şartlarda yer alan “eşlerin aile birliği içinde yaşaması” şartı aranmaz. Türk Vatandaşlığı için yukarıdaki şartlara haiz olan yabancılar istedikleri zaman Türk vatandaşlığı için başvuru yapabilirler.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK BAŞVURU SÜRECİ

1. Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı öncelikle yerleşim yerinde bulunan Valiliğe başvurmalıdır. Eğer yabancı, yurtdışından başvuruda bulunacak ise başvuru, dış temsilciliklere yapılır.
2. Yabancının evlilik yoluyla Türk vatandaşı olmak için kanunen gerekli şartları yerine getirip getirmediği kontrol edilir.
3. Kanunda bulunan gerekli şartları sağlamayan başvurular red ile sonuçlanacaktır.
4. Kanunda bulunan gerekli şartları yerine getiren başvurular için ise başvuru makamlarınca “Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşı Olmak için Gerekli Evraklar” başlığı altında saydığımız evrakları içeren bir dosya düzenlenir ve Vatandaşlık İnceleme ve Araştırma Komisyonun’a havale edilir.
5. Vatandaşlık İnceleme ve Araştırma Komisyonu’nda işlemler biraz daha uzun sürmektedir. Komisyona gelen dosya ile komisyon tarafından hem dosya üzerinden hem fiziki gerekli incelemeler yapılır.
6. Komisyon tarafından evlilik tarafları mülakata tabi tutulur ve evlilikle ilgili bazı sorular sorulur. Bu noktada çiftin çocuk sahibi olması evlilik birliğinin ispatlanması için lehe olacaktır.
7. Mülakatta yabancı eşin Türkçe bilgisi değerlendirilir.
8. Gerekli incelemeler tamamlandıktan sonra Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına İlişkin Mülakat Formuna (VAT-E) komisyon görüşü yazılır.
9. Görüş yazısından sonra gerekli soruşturmanın yapılması için İl Emniyet Müdürlüğüne gönderilir.
10. Yapılan soruşturmalar sonucu, İl Emniyet Müdürlüğü de görüşünü belirttikten sonra ilgili dosya İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne gönderilir.
11. En son kararın alınması için ise dosya Bakanlığa gönderilir.

ÖNEMLİ!: Bu aşamalar basit gibi görünmesine karşın süreç karışık ve zordur. Bu alanda uzman bir avukat ile sürecin yürütülmesi başvurunuzun olumsuz sonuçlanmaması adına önemlidir. Zira oldukça uzun süren bir sürecin olumsuz sonuçlanması ile hem bir daha ki başvurunun daha zor olmasına hem de zaman kaybına neden olmaktadır.

EVLENME YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞI KAZANMA KARARI

Yukarıda kriterleri sağlamak Türk vatandaşlığını kazanmanız için yeterli değildir. Bu hususta yetkili merci tarafından bir karar verilmelidir. Yetkili makam İçişleri Bakanlığıdır. Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı kanunda sayılan şartları taşıması halinde yetkili makamın vereceği karar doğrultusunda vatandaşlık kazanabilir. Kanunda yazılan kriterlere haiz olmak yabancılara mutlak vatandaşlık kazanma hakkı vermez. Yetkili makamın yani İçişleri Bakanlığının karar konusunda takdir yetkisi bulunmaktadır. Ancak bu takdir yetkisi sınırsız değildir ve keyfi kullanıma müsaade etmez.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK BAŞVURUSU NE KADAR SÜREDE SONUÇLANIR?

Vatandaşlık başvurusunun makul sürede sonuçlanması tamamen gereken evrakların ve şartların eksiksiz ve doğru tamamlanmasına bağlıdır. Eksik veya yanlış ibraz edilmiş her evrak, süreci sürüncemeye sokacaktır. Bu sebepten vatandaşlık başvurusu yapılırken eksiksiz ve doğru evrakların ilgili makama sunulması önem arz etmektedir.

Evraklar eksiksiz bir şekilde sunulduğu takdirde vatandaşlık başvurusu 1-3 yıl arası sonuçlanmaktadır.

Evlilik nedeniyle vatandaşlık başvurusu sonrası idare nezdindeki süreçler de şu şekildedir:

1. Başvuru
2. Parmak izi
3. İl tahkikatı bitti
4. Komisyon
5. Evraklar genel müdürlüğe gönderildi
6. Ön inceleme
7. İnceleme
8. Arşiv araştırması
9. Araştırma değerlendirme
10. Karar aşaması

OLUMSUZ KARARLARA KARŞI BAŞVURU

Yetkili makamın vereceği karar üzerinde takdir yetkisine sahip olduğunu ancak bu yetkinin sınırsız olmadığını yukarıda belirtmiştik. Anayasa’da güvence altına alınan hükme göre idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu her zaman açıktır. Türk vatandaşlığını evlenme yoluyla kazanmak isteyen yabancıların olumsuz karar elde etmesi halinde İçişleri Bakanlığının verdiği karara karşı idare mahkemesine başvuruda bulunarak hukuki süreç başlatabilirler. Yetkili mahkeme, bu kararı veren merciin bulduğu yerin idare mahkemesidir.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Başvuru, Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı tarafından ikamet ettikleri yerin valiliğine yöneltilecektir. Yabancı eş yurt dışında bulunuyor iseler dış temsilciliklere başvuruda bulunabilirler. Başvuruda bulunması gereken belgeler;

• Evlilik yoluyla vatandaşlı kazanma istemine dair dilekçe
• Türk vatandaşı eşin nüfus kayıt örneği
• Yabancının nerenin vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri belge
• Yabancının kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kâğıt örneği gibi belge
• Yerleşim yeri Türkiye ise en son tarihli ikamet belgesi
• Yabancının hakkında herhangi bir suç nedeniyle kesinleşmiş mahkeme kararı var ise bunun onaylı bir örneği
• Vatandaşlık işlemleri hizmet bedelinin ödendiğine dair makbuz

TÜRK VATANDAŞLIĞININ EVLENME YOLUYLA KAZANILMASINDA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER:

• İsteği belirten form dilekçe.
• Türk vatandaşı eşe ait müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği.
• Kişinin hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge.
• Yerleşim yeri Türkiye’de bulunuyor ise en son tarihli ikamet tezkeresi.
• Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyor ise onaylı bir örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

EVLİLİK YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞI BAŞVURUSUNDA EŞLERİN SORUŞTURULMASI USULÜ

İl Emniyet Müdürlüğü dosya üzerinden araştırma yapmaya başlar. Bu esnada Millî İstihbarat Teşkilâtı Müsteşarlığından ve Emniyet Genel Müdürlüğünden arşiv araştırması istenir.

Araştırılan hususlar;

• Eşlerin mücbir sebepler dışında fiilen birlikte aile birliği içinde yaşayıp yaşamadıkları
• Eşlerin ortak çocukları olup olmadığı
• Eşlerin evlilik birliğiyle bağdaşmayacak bir faaliyet içerisinde olup olmadıkları
• Eşlerin kamu düzeni, millî güvenlik ve genel ahlâk açısından engel teşkil eden hallerinin olup olmadığı
• Evliliğin danışıklı olup olmadığı

Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu toplanarak bu hususta oy kullanarak karar verirler. Bu aşamadan geçen eşler hem beraber olarak hem de ayrı ayrı mülakata tabi tutulurlar. Bu mülakatta eşlere birbirleri hakkında sorular sorulur. Burada varılan kanaatleri de soya formuna ekleyerek dosya karara bağlanmak üzere İçişleri Bakanlığına havale edilir.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK MÜLAKATI

Dosyayı tekrar alan il müdürlüğü bir komisyon kurarak yabancı kişi ve eşiyle hem birlikte hem de ayrı ayrı bir mülakat yapar ve evliliğin gerçek bir evlilik olup olmadığını anlamak için sorular sorar. Komisyon, mülakat sonrasında görüş ve kanaatini mülakat formunda belirtir ve dosya karar verilmek üzere Bakanlığa gönderilir. Bakanlık yaptığı inceleme sonucundan yabancının Türk vatandaşlığına uygun olduğuna kanaat getirirse başvuru olumlu sonuçlanır ve yabancı Türk vatandaşı olur.

BAŞVURUNUN KARARA BAĞLANMASI VE MAHKEME SÜRECİ

Vatandaşlığın kazanılabilmesi için İçişleri Bakanlığının başvuruyu onaylayan kararı gerekmektedir. Bakanlık gerekli araştırmaları yaparak başvuruyu kabul ya da reddeder. Başvuru onaylandığında yabancı eşin Türk vatandaşlığına alınmasına karar verilir. Bu kararın nüfusa tescili için nüfus tescil formu düzenleyerek ilgili Nüfus Müdürlüğüne gönderir. Nüfus müdürlüğü ise gerekli işlemleri yapar ve bu kararı yabancı eşe tebliğ eder. Yabancı eş bu prosedür sonunda Türk vatandaşlığını kazanarak nüfus müdürlüğüne müracaat edip nüfuz cüzdanını alabilir. İçişleri Bakanlığınca reddedilen başvurular için ise yabancı eşin yargı yoluna başvurması mümkündür.

EVLENME YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANDIRAN EVLİLİK İPTAL EDİLİRSE VATANDAŞLIĞA ETKİ EDER Mİ?

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığını kazanan birinin evliliğinin butlanına karar verildiğinde bu durumun kazanılmış vatandaşlığa etkisi uygulamada sık sık karşımıza çıkmaktadır. Kanun koyucu bu hususu hukuki düzenlemeye kavuşturmuştur. Buna göre Türk vatandaşlığını evlenme yoluyla kazana yabancı bu evlenmede “iyiniyetli” ise kazandığı Türk vatandaşlığı korunur. Bu kimsenin evlenmede hangi koşullarda iyiniyetli olup olmadığını belirten bir hüküm yoktur. Yabancının iyiniyeti somut olayın özelliklerine göre değerlendirilir. Bir evliliğin butlanına karar veren mahkeme bu evlilikteki yabancının niyetini de tespit etme hakkına sahip olsa da kural olarak bunu tespit etme zorunluluğu yoktur.

Evlenmenin butlanına karar verildiğinde yabancı eş iyiniyetli olmak şartıyla kazandığı vatandaşlığı sürdürebilir. Hukuken aslolan iyiniyet olduğu için yabancı eşin iyiniyetli olmadığını iddia eden bu iddiasını ispat etmekle mükelleftir. Bu halde yabancı eşin kötüniyetli olduğunu iddia eden İçişleri Bakanlığından bu durumun araştırılmasını talep edebilir. İçişleri bakanlığı bu durumu tespit ederek vardığı kanıyı mahkemeye sunar. İçişleri Bakanlığı ve mahkemenin tespitleri çelişiyor ise bu husus tespit davasıyla netleşecektir. Ayrıntılı bilgi için hukuki destek almayı ihmal etmeyin.

MUVAZAALI (DANIŞIKLI) EVLİLİKLERİN VATANDAŞLIĞA ETKİSİ

Muvazaalı evlilik tarafların ciddi ve sürekli birliktelik kurma niyeti olmadan birtakım çıkarlardan ötürü yaptıkları formaliteden evliliktir. Bu duruma ne yazık ki günlük hayatta sık sık rastlanmaktadır. Özellikle yabancıların vatandaşlık kazanabilmesi, mirasçı olabilmesi ve ikamet izni alabilmesi için muvazaalı evlilikler yaptığı gözlemlenmektedir. Muvazaalı evlilikler kural olarak iptal edilene kadar geçerlidir. Yani yabancıların vatandaşlık kazanmak için yaptığı formalite evlilikler kural olarak geçerli olsa da vatandaşlık kazanabilme şartlarından biri olan “aile birliği” muvazaalı evlilikler bakımından söz konusu olamayacağı için yabancılar vatandaşlık kazanamaz.

BOŞANMA DURUMUNDA TÜRK VATANDAŞLIĞI BİTER Mİ?

Evlilik yoluyla Türk vatandaşı olan kişi, herhangi bir sebepten dolayı Türk eşinden boşanmak isterse vatandaşlığı devam eder. Evliliğinin sonlanması vatandaşlığını etkilemez.

YABANCI EŞ TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEK ZORUNDA MI?

Yabancı eşin Türk vatandaşlığı kazanabilmesi için Türkiye’de ikamet etme zorunluluğu yoktur. Evlilik Türkiye dışında istenilen bir yerde de sürdürülebilir ve 3 yılın dolması sonrasında Türk vatandaşlığı için başvuru yapılabilir.

SONRADAN TÜRK VATANDAŞI OLAN BİRİNİN YABANCI EŞİ, TÜRK VATANDAŞLIĞI ALMAK İÇİN BAŞVURU YAPABİLİR Mİ?

Evet. Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancının eşi, sonradan Türk vatandaşlığını kazanmış ise evlilikte geçen sürenin hesaplanmasında Türk vatandaşlığını kazanma tarihi esas alınır.

GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDAKİ SURİYELİLERİN DURUMU

Geçici koruma kapsamındaki (GKK) Suriyeli sığınmacıların bir Türk vatandaşı ile evlilik yoluyla vatandaşlık kazanması konusunda açık bir hüküm bulunmamaktadır. Türk vatandaşı ile evli olan GKK’daki Suriyelinin evliliklerinin 3. yılını doldurduktan sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüklerine başvuruda bulunarak bilgi alabilirler.

SURİYELİLER EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞ OLABİLİR Mİ?

Suriyeli bir yabancının Türk vatandaşıyla evlenmesinde herhangi bir yasal engel yoktur. Suriyeli yabancının evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunda bulunabilmesi için ise yukarıda da belirtildiği gibi öncelikle bir ikaamet izni alması gerekmektedir. İkamet iznini alan yabancı kanunda yazılı diğer şartları da sağladıktan sonra Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunabilir.