Fazla Mesai Ücreti ve Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama
İşçiler fazla mesai ücreti nasıl alınır diye sıkça sormaktadır. İşçiler, fazla mesai yaptığında bunun karşılığını talep edebilirler. İşçinin çalışma süreleri Kanun ya da sözleşmede belirtilen süreler kadar olmalıdır. Fazla çalışma yaptığında, fazla çalışma ücreti işverenden istenebilir.
İşçiler, fazla çalışma sürelerine ilişkin bir uyuşmazlık yaşayabilir. Yani, işveren fazla mesai ücretlerini işçiye vermediğinde işçi, yargı yoluna gitmelidir. Bu durumda işçi şartları varsa, kıdem tazminatını alacak şekilde istifa edebilir. İşçi kıdem tazminatının yanısıra diğer işçilik alacaklarını da dava yoluyla isteyebilir. Yani, fazla çalışma alacağını mahkeme yoluyla isteyebilir. İş mahkemesince şartları varsa, işçilerin fazla çalışma ücretleri faizinin de eklenmesiyle ödenmesine hükmedilir. Bu hususta işçinin, iş hukuku avukatı yardımı alması kendi yararına olacaktır. Bireyler fazla mesai konusunda uyuşmazlık yaşaması halinde işçi avukatı kadromuzun bulunduğu Hürriyet Hukuk Bürosuna danışabilir.
İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM
1.İşçi, Hangi Durumlarda Fazla Çalışma Ücreti Talep Edebilir?
İşveren fazla mesai yaptırmak isteğinde, işçi fazla çalışma için onay vermelidir. İş Kanunu md. 41. gereğince fazla mesai yapacakları konusunda işçinin onayı alınmalıdır. Bu onay her yıl başında yenilenmelidir. İşçinin fazla mesai yapacağı konusunda onayının alınması, ona fazla çalışma ücreti verilmemesini gerektirmez. Çünkü fazla mesai konusunda alınan onay, yalnızca onun fazla çalışma yapması konusundaki taahhüdüdür. Ayrıca işçi, fazla çalışması konusunda onay vermiş olsa da fazla çalışma yaptığı durumlarda, fazla çalışma sürelerine ilişkin ücretleri işverenden isteyebilecektir. Aksi halde fazla çalışma konusunda bir uyuşmazlık bulunacağından işçinin işçi avukatı yardımı alması gerekebilir.
İşçinin yazılı olarak verdiği fazla mesai onayı bulunmasa dahi, fazla çalışma sürelerinin karşılığını hak edecektir. İşçinin fazla çalışma ücretlerini almak için işverene başvurması veya iş davası açması mümkündür.
Kanunda işçilerin en fazla çalışabilecekleri süreler belirlenmiştir. İşçinin en fazla çalışma yapması gereken sürenin aşılmaması gerekir. Kanunun 63. maddesinde işçilerin fazla mesai yapabileceği süreler öngörülmüştür. İşçi haftalık en çok 45 saat çalıştırılabilir. Bu sürenin aşılması durumunda, işçinin fazla mesai yaptığı kabul edilir. Böylece işçi, fazla çalışma karşılığında fazla mesai ücreti olarak işverenden hakkını isteyebilir. Aksi halde bir iş uyuşmazlığı çıkacağından işçinin bir iş hukuku avukatı yardımı alması kendi yararına olacaktır.
İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM
2.Fazla Çalışma Süresinin Esnetilebileceği Haller
Bazı hallerde, denkleştirme yapılarak işçilerin, fazla çalışma planlaması mümkündür. Ancak, denkleştirme yapılsa dahi işçiler, Kanunda belirtilen sürelerden fazla çalışma yaptırılamaz. İşçinin çalışma süreleri aşağıdaki gibi olmalıdır;
- Günde 11 saatten fazla çalışma yaptırılamaz.
- Haftada, 66 saaten çok çalıştırılamaz.
- Yılda, en çok çalışma süresi, 270 saati geçemez.
- Gece, en çok 7,5 saat çalıştırılabilir.
İşverenler, işçi için bu sürelerden daha çok çalışma süresi ayarlayabilir. Ancak bu durumda, işçi, fazla mesai ücreti hakkı kazanır. Ancak, işçi fazla çalışma yaptığında, bu süreleri aştığını öne sürerek istifa edebilir. Böylece iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Dolayısıyla işçi kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde istifa edebilir. İşçinin şartları varsa, kıdem tazminatı ile diğer biriken işçilik alacakları da işveren tarafından verilmelidir.
Bazı işçiler fazla mesai ücreti nasıl alınır ya da hak edilir hususlarında işçi avukatı yardımına ihtiyaç duyabilir. Aksi durumda hak kayıpları söz konusu olabilir. İşçi avukatı yardımıyla, yukarıda belirtilen fazla mesai süreleri dikkate alınarak bir hesaplama yapılır.
İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM
3.Fazla Çalışma Hallerinde Denkleştirme Nasıl Yapılır?
İşçiler günlük 11 saati geçmemesi kaydıyla, 2 ayda ortalama 45 saati geçmeyecek şekilde hesaplama yapılarak denkleştirmeye gidilir. 2 ay olarak belirlenen bu süreler, sözleşmeyle 4 ay şeklinde öngörülebilir. Kısaca söylemek gerekirse, 2 ayın ortalaması 45 saatin üzerinde olmaz ancak sözleşmeyle bu süre 4 ayın ortalaması şeklinde değiştirilebilir.
Denkleştirme konusundaki kurallar sözleşmenin taraflarınca değiştirilebilir. Bu kurallar yazılı veya Yargıtay’ın içtihatlarına göre örtülü olarak belirlenebilir. Dolayısyla işçinin açıkça yazılı bir onayı yoksa da zımni kabulle de fazla çalışma süreleri belirlenebilir.
Örneğin, işçi kanuna dayalı olarak haftada en çok 45 saat çalışma yapmalıdır. İşçi, haftada 6 gün çalıştığında haftalık 66 saat çalışacaktır. Böylece 4 haftalık sürede, 264 saat çalışacaktır. İşçi, bir sonraki 4 haftalık sürede haftada en çok 24 saat çalışma yapmalıdır. Yani 45×8 = 360; 360-264= 96; 96/4=24 formülüyle bu sonuç ortaya çıkmaktadır. Buna göre, haftada 45 saat aşılmamış olacaktır.
İşçinin 45 saatten fazla çalıştırılması durumunda, fazla çalışma ücreti hakkı doğmaktadır. Dolayısıyla yukarıdaki örneğe göre geriye kalan 4 haftalık sürede 24 saatin üzerinde oalcak şekilde çalışma yapması durumunda, fazla mesai sürelerini işverenden isteyebilir. Örneğin 34 saat çalışması halinde 4 x 66 + 4 x 34 = 400/8 = 50 saat olarak fazla çalışma yapmış olacaktır. Buna göre fazla mesai ücreti alabilecektir.
Diğer taraftan, günlük 11 saatten fazla çalışma yapması veya geceleri 7,5 saati aşacak şekilde fazla mesai yapması halinde, haftalık 45 saat aşılmamış olabilir. Yine bu hallerde işçi fazla mesai ücretlerini isteyebilir.
4. Fazla Çalışma Ücretinin Hesaplanması
Fazla çalışma ücreti hesaplama işçinin çıplak brüt maaşına göre yapılır. İlk olarak bu ücret dikkate alınarak işçinin saatlik ücreti bulunur. Saatlik ücret belirlendikten sonra, çalışmanın haftada ortalama 45 saatin üzerinde ya da altında olmasına göre fazla çalışma ücreti belirlenir. Fazla mesai ücretleri, işçinin aldığı son ücrete göre hesaplamaz. Bu ücretler, fazla mesai yapılan tarihte alınan ücret dikkate alınarak hesaplanır. Dolayısıyla son çıplak maaşı üzerinden değil, fazla çalışma yapılan tarihteki çıplak maaş üzerinden fazla mesai ücretlendirmesi yapılır. Buna göre işçinin çalışma süreleri hesap edilerek fazla çalışma ücreti belirlenir.
4.1. Haftalık 45 Saatten Az Çalışma Olduğunda
İş sözleşmesinde, mesai süresi haftalık olarak ortalama 45 saatin altında öngörülmüş olabilir. Buna göre işçiye 45 saate varmayan fazla çalışma için, çalıştığı saatin karşılığı olarak %25 olarak zamlı yapılarak verilir.
Örneğin, iş sözleşmesiyle, mesai süresi haftada ortalama 35 saat olacak şekilde öngörülmüş olsun. İşçinin saatlik çıplak brüt ücreti de 300 TL olsun. İşçi o hafta, 45 saat çalışma yapmışsa, bu ücret, %25 zamlı olarak verilecektir. Yani, işçi 375 TL olarak fazla çalışma ücreti alacaktır. Diğer bir deyişle işçi fazladan çalıştığı 10 saatin karşılığı olarak 375 TL fazla mesai ücreti almış olacaktır.
Bu para işveren tarafından işçiye verilmelidir. Ancak, işçi, fazla mesai ücreti yerine fazla çalışma saatlerine karşılık 6 aylık sürede, 1 saat 15 dakika izin talep edebilir. İşçinin bu izni istemesi durumunda, ücretinde hiçbir kesinti de yapılamaz.
4.2. Haftalık 45 Saatten Fazla Çalışma Olduğunda
İş sözleşmesinde, haftada yapılacak çalışma süresi ortalama 45 saat ya da bunun altında belirlenmiş olabilir. İşçinin 45 saatin üzerinde fazla mesai yapması durumunda, saat ücreti %50 zamlı verilmelidir.
Örneğin, iş sözleşmesinde, saatte alacağı çıplak brüt ücreti 300 TL olarak belirlenmiş olsun. Bu ücret, üzerine %50 zam uygulanıp 450 TL olarak hesaplanmalıdır. Yani işçi 45 saaatin üzerindeki çalışmaları için %50 zamlı ücret almalıdır. İşçinin, fazla mesai ücreti yerine, çalıştığı fazla mesai karşılığında, 6 aylık sürede, 1 saat 30 dakika izin talep edebilir. Bu durumda da yine işçinin ücreti herhangi bir kesintiye uğramaz.
5. İşveren Fazla Mesai ücreti Vermezse, Avukat Gerekir Mi?
İşçinin çalışma süreleri kanun ve sözleşmeyle öngörüldüğü şekilde olmalıdır. İşçiler, fazla çalışma yaparsa, işverenden fazla çalışma emeğini isteyebilir. Dolayısıyla işçi, fazla mesai ücretini hiç ya da noksan aldığında dava yoluna gidebilir. İşçi, fazla çalışma ücreti konusunda yargılamada genel olarak tanık yardımına başvurmaktadır. İşveren aynı dönemlere ilişkin fazla çalışma yaptırdığı başka bir işçinin bir davasının bulunup bulunmadığı da araştırılabilir. Ayrıca işçi işveren arasında fazla mesai konusunda mail yazışmalarının olup olmadığına da bakılabilir. Buna göre işçinin fazla mesai ücreti konusunda mahkemeye çeşitli deliller sunabilmesi mümkündür.
İşçi tarafından imzalanan bordrolarda fazla çalışma saatleri belirtilmişse, fazla mesai ücretinin ödendiği kabul edilir.
Bu hallerde işçi, bir avukattan yardım isteyebilir. İşçinin fazla mesai ücretinin belirlenmesinde 5 yıllık zamanaşımına dikkat edilmelidir.
6. Hürriyet Hukuk Bürosu Olarak İşçinin Fazla Çalışma Ücreti Taleplerinin Çözüme Kavuşturulması
Harbiye Hukuk Bürosu Avukat kadrosu uzun yıllardır edinmiş olduğu tecrübesiyle hukukun çeşitli alanlarında hizmetler vermektedir. İşçi avukatı bürosu, uzman ekibimizle müvekkillerine iş hukuku avukatı danışmanlığı yapmaktadır. İş davalarında çeşitli konularda işçi ve işverenler arasındaki uyuşmazlıklara hızlı ve adil çözümler sunulmaktadır. Bu kapsamda uyuşmazlığın çözümlenmesi adına çaba sarf etmektedir. İşçi avukatı olarak uyuşmazlıkların hızlılıca ve adil bir çözümle çözümlenmesi ve müvekkillerinin haklarını koruma önceliğimiz bulunmaktadır. Bazı işçiler fazla mesai ücreti nasıl alınır ya da hak edilir hususlarında işçi avukatı yardımına ihtiyaç duyabilir. Aksi durumda hak kayıpları söz konusu olabilir.
İşçi avukatı büromuzda arabuluculuk konusunda görevli tecrübeli işçi avukatları çalışmaktadır. Uzman kadromuz iş hukuku uyuşmazlıklarında dava şartı olan arabuluculuk hizmetleri vermektedir. Arabuluculuk sonuçsuz kaldığında iş davası açılarak müvekkillerinin iş ve davaları takip edilmektedir.
7. Fazla Mesai Ücreti Taleplerinde İşçi Avukatı Ücreti
Türkiye Barolar Birliğince yıllık olarak bir tarife yayımlanmaktadır. Bu tarife avukatlık ücretleri tarifesi olarak adlandırılır. Tarife uyarınca, avukatın alacağı en az ücret belirlenmektedir. Tarifede, avukatlıkla verilen hizmetlerin karşılığında ödenmesi gereken asgari tutarlar gösterilmektedir. Avukatlar hiçbir şekilde tarifenin dışına çıkarak, tarifedeki ücretlerin altında ücret belirleyemez.
Avukatların alacakları ücretler barolara bağlı olarak değişebilir. Avukatın meslek tecrübesi ve nitelikleri dikkate alınarak bir ücret kararlaştırılabilir. Avukatlar, asgari tarifeden başlayarak, hizmet vereceği uyuşmazlığa göre ücret belirleyebilir. İş davası özelinde avukatın alacağı ücretler, uyuşmazlığın konusu, içeriği, avukatın tecrübesi, bilgisi, uzmanlığı ve tarafların ekonomik gücüne göre değişebilir. Güncel tarife doğrultusunda işçi avukatı ücretleri belirlenebilir.
