İŞÇİNİN MAAŞININ ZAMANINDA ÖDENMEMESİ
İşçinin maaşı zamanında ödenmezse hangi hakları bulunmaktadır?
İşçinin maaşı zamanında ödenmezse hangi hakları bulunmaktadır?
İşçinin, iş sözleşmesine imza atarken, işverenle karşılıklı olarak belirledikleri maaşı en geç ayda bir ödenmelidir. İşçinin, ödeme gününden itibaren 20 gün içerisinde, herhangi bir mücbir sebep yokken maaşı ödenmezse, işçinin bazı hakları olacaktır. Bunlar;
• İşçinin, önce arabulucuya gitmesi, olumlu sonuçlanmadığı durumlarda, dava açma yoluna gidebilmesi mümkündür.
• İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshi (istifa edebilmesi) mümkündür.
• İş yapmaktan kaçınma hakkı bulunmaktadır.
İşçi, maaşının zamanında ödenmemesi nedeniyle istifa edip tazminat hakkı elde edebilmektedir. İşçi, böyle bir durum karşısında, iş sözleşmesini ihbar süresine uymak zorunda olmaksızın feshedebilecektir. Bunun için öncelikle işçinin işçi alacağı ihtarnamesini hazırlayıp, işverene noter yoluyla göndermesi, göndermesi gerekmektedir. Daha sonra işveren, ödenmeyen maaşları ödemeli, aksi halde işçi alacağı davası yoluna gidilmelidir.
İşçinin maaşının zamanında ödenmemesi halinde işten ayrılmak istemediği durumlarda, yalnızca maaşının ödenmemesi nedeniyle, İş Kanunu md. 34 uyarınca, iş yapmaktan kaçınması da mümkündür. Ancak işçinin bu şekilde işten kaçınması halinde dahi, normal saatlerinde işyerine gelmesi ve iş yapmaksızın beklemesi gerekmektedir. İşçinin bu eyleminden dolayı iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi ve yerine başkasının alınması mümkün olmayacaktır.
İşçinin maaşının zamanında ödenmediğinden söz edebilmek için maaşın en az 20 gün geçmesine rağmen ödenmemiş olması gerekmektedir. Bu sürenin geçmesiyle işçinin iş sözleşmesini ihbar süresine uymadan feshedebilmesi ve koşulları varsa kıdem tazminatı alabilmesi mümkün olacaktır. Dolayısıyla işçi haklı nedene dayalı olarak iş sözleşmesini feshettiğinden (istifa ettiğinden) kıdem tazminatı alabilecektir.
Maaşların zamanında ödenmemesinden dolayı işyerinde topluca iş bırakmalar söz konusu olduğunda bu durum grev olarak nitelendirilemeyecektir.
Yargıtay ve iş hukuku uygulamalarına göre maaşların yanı ücretin yanı sıra ikramiye, prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil vb. işçilik alacaklarının ödenmemesi nedeniyle de iş yapmaktan kaçınabilecek ya da iş sözleşmesi feshedilerek kıdem tazminatına hak kazanılabilecektir. Böylece işçi gerek ödenmeyen maaş, ücret ekleri ve ikramiyelerini dava yoluyla alabilecek gerekse de kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
İşçinin, iş hukuku uyuşmazlıklarında Avukatla Çalışması Gerekli mi?
Kanuna göre işçinin iş sözleşmesi uyarınca işgörme borcuna karşılık olarak kendisine belli zamanlarda işveren tarafından ücret ödenmesi gerekmektedir. Buna karşın işçinin maaşının hiç ya da zamanın ödenmemesi halinde, işverene işçilik alacağı ihtarnamesinin hazırlanması ve noter yoluyla gönderilmesi, bu ihtarnameye karşın işverenin maaşları ödememesi halinde iş yapmaktan kaçınması ya da önce arabuluculuk yoluna ve daha sonra işçi alacak davası yoluna gidilmesi gerekmektedir. Dava yolunda işçi, işverenden en yüksek mevduat faizi talep edilebilecektir.
İşçinin maaş ve diğer parasal haklarının ödenmesi konusundaki ispat yükümlülüğü işverenin üzerindedir. Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıl olup, bu süre her maaş açısından ayrı ayrı olacak şekilde hesaplanır. Dolayısıyla iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten değil maaşın ödenme tarihinin esas alınmasıyla 5 yıl olan zamanaşımı süresi hesaplanmalıdır. Tazminat alacakları açısından ise zamanaşımı süresi iş sözleşmesinin sona erdiği tarih itibariyle hesaplanmalıdır.