İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları

İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları

İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları İş hukukunda, işveren karşısında daha zayıf konumda yer alan işçinin hakları korunmaktadır. Bu kapsamda işten tazminat verilmeksizin çıkarılan işçinin hakları 4857 sayılı İş Kanununda güvenceye alınmaktadır. Ancak mevzuatta öngörülen ve işverenin, iş sözleşmesinin haklı bir nedene dayalı olarak, feshine olanak tanıyan kimi durumlarda, işçinin tazminat verilmeksizin işinden çıkarılabilmesi de mümkündür. Dolayısıyla kanunda sayılan haklı nedenler bulunmaksızın işçinin işveren tarafından tek taraflı olarak iş sözleşmesinin feshedilerek işten çıkarılması dolayısıyla yapılan işlemler hukuka aykırı olmaktadır. Buna göre haklı bir neden olmaksızın tazminatsız işinden çıkarılan işçinin (örneğin anayasal hakkı olması nedeniyle sırf sendikaya üyeliği dolayısıyla işten çıkarılması durumunda) kıdem ve ihbar tazminatları ile diğer alacaklarına yönelik dava yoluna gidebilmesi mümkündür.

İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM

İşçinin tazminatsız işten çıkarılma sebepleri nelerdir?

İş akdinin işverence tek taraflı olarak sona erdirilmesi (işçinin işten çıkarılması) durumunda işçinin hakları arasında tazminat hakkı bulunmaktadır. Ancak kimi durumlarda işverenin, haklı bir nedene dayalı olarak, işçiyi işten çıkarabilmesi de mümkündür. Bu durumlarda işçinin tazminat alabilmesi mümkün olmamaktadır. İşçinin, işveren tarafından, tazminat verilmeksizin, işten çıkarabileceği haller Kanunun 25. maddesinde sınırlı olarak sayılmıştır. Bu haller işverenin iş sözleşmesinin sürdürülmesinin imkansız görüldüğü durumlar olup, kanunda sınırlı olarak sayılan bir haklı nedenle (sağlık, ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun olmayan durumlar ve benzerleri ile zorlayıcı nedenler), iş sözleşmesini tek taraflı olarak sona erdirerek, işçisiyle iş ilişkisini bitirdiği hallerdir.

İşçi tazminatsız işten çıkarıldığında neler yapmalıdır?

İşveren tarafından haklı bir nedene dayalı olarak işçinin işten çıkarılabilmesi mümkündür. Ancak, işverenin uygulamada tazminat vermek istememesi nedeniyle Kanundaki haklı nedenlerin bulunmadığı hallerde, işçinin işten çıkarılmasına karar verildiği görülmektedir. Bu hallerde tazminat verilmeksizin işten çıkarılan işçinin hakları bulunmakta ve buna kavuşabilmektedir.

Buna göre işçinin ilk önce işe iade davası açması ve iş sözleşmesinin (işten çıkarılmasının) haklı bir nedene dayanamadığını belirterek feshin geçersiz olduğunu ve fesihten dolayı uğramış olduğu zararların bir kısmını talep etmesi gerekmektedir. İşçinin iş güvencesi kapsamında olmaması durumunda doğrudan kıdem ve ihbar tazminatları ile diğer işçilik alacakları da dava konusu yapılabilecektir.

İş güvencesine sahip işçiler işe iade davası açabilmektedir

İş hukuku mevzuatına göre iş güvencesi olan işçiler işe iade davası açabilmektedir. Buna göre; iş sözleşmesi belirsiz süreli olan, işyerinde en az 6 ay boyunca çalışmış olan, işverenin vekili statüsünde bulunmayan, çalıştığı işyerinin otuz ya da daha çok işçinin çalıştığı bir işyeri olduğu işçiler, iş güvencesi kapsamında bulunmaktadır. İş güvencesine sahip olan işçilerin, iş sözleşmesi kapsamında yürütülen iş ilişkileri korunmakta, sözleşmenin haklı bir nedene dayanmaksızın işten çıkarılmaları mümkün olmamaktadır. İşçinin, haklı bir nedene dayalı olmaksızın, haksız bir sebeple, işinden çıkarılması durumunda ise işe iade davası açabilecektir.

İşe iade davası yoluyla işçi, işe iadesini ve çalışamadığı sürelerdeki “en fazla dört aylık boşta geçirdiği sürelerin ücretini” isteyebilecektir. Bunun yanı sıra fesih, yasaya aykırı ise, mahkemece verilen karar karşısında, işçinin işe başlatılmaması durumunda, en çok sekiz aylık ücreti karşılığı olan iş güvencesi tazminatı hakkına kavuşacaktır.

İş güvencesi kapsamında olmayan işçi ise doğrudan tazminat ve diğer işçilik alacaklarını mahkemeden talep edebilecektir. Bunun yanı sıra iş güvencesi kapsamında bulunmasına karşın aynı işyerinde işine yeniden başlamak isteyen işçinin de doğrudan tazminat ve diğer işçilik alacaklarını mahkemeden talep edebilmesi mümkündür.

İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM

İşçi işveren tarafından işten çıkarıldığında kıdem tazminatı alabilir mi?

İşveren herhangi bir haklı neden söylemeden, işçinin iş sözleşmesini fesheder veya tazminat vermeden bazı nedenler öne sürerek işçiyi işten çıkarabilir. Bu durumda, işçi , iş sözleşmesinin feshinin haksızlığı dolayısıyla dava açılabilecektir. İşçi dava yoluyla hak ettiği kıdem tazminatına da hak kazanabilecektir.

İşçinin, işten çıkarılıncaya kadar olan hizmetleri karşılığında, işverenin kanunen ödemesi gerekli toplu para, “kıdem tazminatı” olarak adlandırılmaktadır. İşçinin hangi durumlarda kıdem tazminatına hak kazanacağı İş Kanununda gösterilmiştir. Buna göre İş Kanunu kapsamında çalışan işçi, işverenin işyerinde en az bir yıldır çalışmış olması halinde, kıdem tazminatı alabilecektir.

İSTANBUL TAZMİNAT AVUKATI İLETİŞİM

İşçi işveren tarafında işten çıkarıldığında ihbar tazminatı alabilir mi?

İşverenin, iş sözleşmesini sona erdireceğini, işçinin işyerindeki süresine bağlı olarak belirli bir süre öncesinde bildirmesi gerekmektedir.  Bu süre “ihbar süresi” olarak adlandırılmaktadır. İş akdinin, ihbar süresine dikkat edilmeksizin derhal feshi durumunda ve işverenin fesihte haksız olması (işçiyi haklı bir nedene dayalı olmaksızın işten çıkarması) halinde işçinin ihbar tazminatına hak kazanabilmesi mümkündür.

İşverenin, iş sözleşmesini feshederken uymak zorunda olduğu ihbar sürelerine göre;

İşverene ait işyerinde altı aydan az çalışmış olması halinde, iki hafta öncesinde,

İşverenin işyerinde altı ay ile bir buçuk yıl arasında çalışmış olması halinde, dört hafta öncesinde,

İşverene ait işyerinde bir buçuk yıl ile üç yıl arasında çalışmış olması halinde, altı hafta öncesinde,

İşverenin işyerinde üç yıldan fazla çalışmış olması halinde, sekiz hafta öncesinde,

Bildirimde bulunması gerekmektedir.

İşverenin iş sözleşmesini bu sürelere uymayarak feshetmesi (işçiyi işten çıkarması) halinde, işçi, bu sürelerde çalışmış gibi ücretlerini alabilecektir. Ayrıca, brüt ücret üzerinden hesaplanacak ücreti, ihbar tazminatı olarak alacaktır. İşçinin haklı bir nedene dayalı olmadan işten çıkarılması dolayısıyla işçinin hakları arasında bulunan ihbar tazminatı almaya hak kazanması ve ödenmemesi durumunda başvuracağı davayla bu tazminatın istenebilmesi mümkündür.

İşçi işveren tarafında işten çıkarıldığında fazla mesai ve izin ücretlerini alabilir mi?

İşçinin haklı ya da haksız bir nedenden dolayı iş sözleşmesi feshedildiğinde fazla mesai ve izin ücretlerine hak kazanabilmesi mümkündür. Dolayısıyla işçinin, iş sözleşmesinin dışına çıkılarak, fazladan çalışması ve buna karşılık gelen ücretini alamadığı durumlarda, dava yoluyla bu alacağına kavuşabilecektir.

Bunun yanı sıra ulusal bayramlar ve tatil günleri ile hafta tatillerinde çalışmış olması karşısında çalışmalarının karşılılığını alamamışsa, bu ücretlerini dava yoluyla isteyebilecektir.

İşçinin yıllık izinlerden yararlandırılmaması veyahut yıllık izinlerinin bir kısmından yararlanmış olması durumunda işten çıkarılması üzerine işçinin hakları arasında bulunan ücrete dönüşen bu izinlerinin karşılığı olan ücretini isteyebilmesi de mümkün olmaktadır.

İşçi, işveren tarafında işten çıkarıldığında maddi ve manevi tazminata hak kazanabilir mi?

İşverenin iş sözleşmesiyle çalıştırmış olduğu işçiyi haksız bir nedenle işten çıkarması durumunda işçinin fesihten dolayı uğramış olduğu zararının ihbar tazminatı tutarını aşması kaydıyla maddi tazminat ve işten haksızca çıkarılmasından dolayı işçinin kişilik haklarına yönelik bir zarar söz konusu olması halinde manevi tazminat hakkı doğmaktadır. Örneğin işyerinde başka bir işçinin parasını çalması nedeniyle işçinin işten çıkarılması durumunda, işçinin kişilik hakları zedelenecektir. Böylece işten çıkarılan işçi, manevi tazminat isteminde bulunabilecektir.

İşveren tarafından tek taraflı olarak iş sözleşmesi feshedilen (işten çıkarılan) işçinin yasal haklarına kavuşması için Avukatla çalışması gerekli mi?

İş hukuku mevzuatı iş sözleşmesinin zayıf tarafında bulunan işçinin korunması üzerine kuruludur. Yargı kurumları da iş hukuku uyuşmazlıklarında işçin korunmasına yönelik düzenlemeleri dikkate almaktadır. Kanunda işten çıkan yahut çıkarılan işçinin hakları ayrıntılı olarak ele alınmış ve bunlara farklı hukuksal sonuçlar öngörülmüştür. Bu nedenle işçinin, yapmış olduğu ya da yapmadığı işlemler dolayısıyla oldukça dikkatli hareket etmesi gerekmektedir.

Uygulamada iş hukuku alanında yargılaması devam eden çok sayıda dava bulunmaktadır. Yargılamalarda çoğunlukla işçinin lehinde yorum yapılmakta, fakat kararların, her zaman için işçinin lehinde verilmesi söz konusu olmamaktadır. Bu nedenle hukuksal sürecin dikkate alınması ve titizlikle yürütülmesi gerekmektedir.

İşçinin işinden çıkarılması sonrasında yasal haklarına kavuşabilmesi için bir avukat yardımına başvurmaması halinde birtakım hatalar yahut ihmali işlemler dolayısıyla hak kayıpları yaşanabilmesi mümkündür. İşçi, tazminat haklarına yahut ödenmeyen başkaca haklarına basit usûl hatalarından dolayı kavuşamayabilecektir. Ayrıca, 2018 yılı itibariyle iş hukuku davalarının bir kısmında, dava yoluna gidilmesi öncesinde, iş uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulması öngörüldüğünden, işçinin bir avukat yardımından istifade etmesi kendi yararına olacaktır.

İşçinin işinden çıkarılması sonrası sürecin hukuksal zeminde ele alınması ve sürecin daha etkili takibi açısından hukuk büromuzda tecrübeli iş hukuku avukatları çalışmalarına devam etmektedir. Bu konuya ilişkin olarak hukuki yardım ihtiyacınızın olması halinde hukuk büromuzla doğrudan irtibat kurulması yeterli olacaktır.