Bir kişinin vefatı ya da kişi hakkında gaiplik kararı alınması durumunda, kişinin geride bıraktığı varlıkların değerinin belirlenmesi ve bu varlıkların, mirasçıları arasında orantılı olarak paylaşılması işlemine “miras paylaşımı” denir. Bu yazımızda yasal mirasçılardan kardeşler arasında miras paylaşımını hem üstsoydan kalan mirasın paylaşımı hem de altsoyu olmaksızın ölen kardeşin mirasının paylaşılması olarak ele alacağız.
KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI NEDİR?
Kardeşler arasında miras paylaşımı, bir kişinin vefat etmesi durumunda, miras hakkının kardeşleri arasında nasıl dağıtılacağını belirleyen hukuki bir düzenlemeyi ifade eder. Kardeşler arasındaki miras düzenlemesi zümre sistemine göre yapılmaktadır. Miras bırakanın çocukları ve eşi hayatta ise miras hakkı öncelikle onlara aittir. Fakat miras bırakan kişinin altsoyu ve sağ kalan eşi mevcut değilse ikinci zümre kapsamında miras paylaştırılır. Miras bırakanın kardeşleri ikinci zümre mirasçıları olarak karşımıza çıkacaktır. Dolayısıyla kardeşlerin miras hakkı doğacaktır. Aksine bir düzenleme bulunmadıkça kardeşler arasında miras paylaşımı eşit olarak dağıtılacaktır.
KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI NASIL YAPILIR?
Muris tarafından bir vasiyetname düzenlendiyse öncelikle vasiyetnameye bakılmalıdır. Vasiyetname düzenleyen kişi mirasını kimlere ve hangi oranda bırakacağını düzenleyebilir. Kişi tarafından vasiyetname düzenlenmemiş ise yasal düzenlemelere bakılması gerekir. Miras Hukuku mal paylaşımı esasları dikkate alınacaktır.
BİRİNCİ ZÜMREDEKİ KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI NASIL OLUR?
Türk Medeni Kanunu, kan hısımlarının mirasçılığının belirlenmesinde zümre sistemini kabul etmiştir. TMK madde 495’e göre ‘’ Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur.’’ Birinci zümre mirasçıları, miras bırakanın altsoyu olduğuna göre miras bırakanın çocukları, torunları, torun çocukları ve onlardan üreyenler bu zümre içerisinde yer alır.
Kardeşler arasında miras paylaşımı eşin varlığına göre değişmektedir. Eş, bir zümre içerisinde yer almaz fakat zümrelerle birlikte mirasçı olur. Eş, miras bırakanın altsoyu ile mirasçı olursa mirasın dörtte birini alır. Kalan miras altsoya eşit olarak paylaştırılır. Örneğin, sağ kalan eş ve miras bırakanın üç çocuğunun varlığı halinde eş mirasın dörtte birine hak kazanırken geriye kalan dörtte üçü, üç çocuk arasında dörtte bir olarak paylaştırılır. Miras bırakanın ölümü sırasında eş sağ değilse kardeşler arasında miras paylaşımı yapılırken eşit pay dağıtılır. Kardeşlerin miras hakkı eşin mevcudiyetine göre değişmektedir.
Miras bırakanın çocuklarından biri miras bırakandan önce vefat etmişse altsoyun varlığına bakılır. Eğer altsoyu varsa halefiyet kuralı gereği miras ölen kişinin altsoyuna geçer.
İKİNCİ ZÜMREDEKİ KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI NASIL OLUR?
İkinci zümre ise TMK madde 496’da düzenlenmiştir. ‘’ Altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.’’ İkinci zümre anne ve baba zümresi olarak da adlandırılır. Anne ve baba ile onların altsoyundan oluşur. Anne, baba, miras bırakanın kardeşleri, yeğenler ve onlardan üreyenler ikinci zümredeki kan hısımlarıdır.
Türk Medeni Kanunu zümre sistemini ayrı ayrı düzenleyerek zümrelerde yer alan mirasçıların payına düşecek miras oranını belirtmiştir. Zümre sistemine önce gelen zümredeki kan hısımları sonraki zümredekilerin mirasçılığını engeller ilkesi hakimdir. Bu ilkeye göre miras bırakanın altsoyu varsa ikinci zümrede yer alan kişilerin mirasçılığını engelleyecektir. Dolayısıyla miras bırakanın kardeşlerinin yasal mirasçı olabilmesi için birinci zümrede mirasçı bulunmaması gerekir. Birinci zümrede mirasçı bulunmadığı takdirde miras bırakanın kardeşlerinin miras hakkı doğacaktır.
Miras bırakanın altsoyu yoksa miras ikinci zümre başı olan ana ve baba arasında paylaştırılması gerekir. Örneğin sağ kalan eş de mevcut durumda yoksa ana ve baba mirası yarı yarıya paylaşacaktır. Ana ve babanın varlığı diğer mirasçıların mirasçılığına engel olacaktır. Fakat ana ve babanın da miras bırakandan önce vefat etmesi halinde miras, miras bırakanın kardeşlerinin varlığı halinde onlara geçecektir. Yani kardeşlerin miras hakkı doğacaktır. Kardeşler arasında miras paylaşımı da yine eşin mevcudiyetine göre değişecektir. Sağ kalan eş ikinci zümre ile birlikte mirasçı olursa mirasın yarısını alır. Örneğin sağ kalan eş ve miras bırakanın iki kardeşinin varlığı halinde sağ kalan eş mirasın yarısını alırken diğer yarısını da kardeşler aralarında eşit olarak paylaşacaktır.
ANNE VE KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI NASIL OLUR?
Miras bırakanın altsoyunun mevcudiyeti yoksa ikinci zümrede yer alan ana ve baba ve onların altsoyu yasal mirasçı olarak karşımıza çıkacaktır. Eşin sağ bulunmadığı durumda kökbaşı olan ana ve baba mirası ½ oranında paylaşacaktır. Fakat baba, miras bırakandan önce vefat ettiyse geriye ana ve iki kardeşi kaldıysa hesaplama şu şekilde yapılacaktır. Ana sağ olduğu için payına düşen mirasın yarısını alacaktır. Baba, miras bırakandan önce vefat ettiği için onun payına düşen miras payı halefiyet kuralı gereği altsoya intikal edecektir. Anneye düşen miras payı verildikten sonra kardeşler arasında miras paylaşımı yapılacaktır ve pay kardeşler arasında eşit olarak dağıtılacaktır.
Ana: ½
1.Kardeş : ¼
- Kardeş : ¼
Yukarıda gösterildiği şekilde miras payı mirasçılara intikal edecektir. Fakat unutulmaması gerekir ki miras bırakanın sağ kalan eşi mevcut ise onun payı da verilmesi gerekir.
Sağ kalan eş
Madde 499- Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:
- Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,
- Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısı,
- Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.
KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI ANLAŞMAZLIKLARI
Kardeşler arasında miras paylaşımı anlaşmazlıkları çeşitli nedenlere dayanabilir. Örneğin mirasın değeri, vasiyetin içeriği gibi konularda anlaşma sağlanamayabilir. Kardeşler arasında miras paylaşımı anlaşmazlığı yaşanması durumunda, mahkemeye başvurarak yargısal bir çözüm sağlanabilir. Her bir mirasçı, mirasın paylaşımını talep etmek amacıyla sulh hukuk mahkemesine başvurabilir.
KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞILMAZSA NE OLUR?
Miras bırakan kişi vefat ettiğinde, mal varlığı genellikle kanuni mirasçılarına geçer. Bu mirasçılar, mirasın adil bir şekilde paylaştırılmasını talep edebilirler. Kardeşler arasında mirasın paylaşımı, ölen kişinin varlıklarının ve borçlarının adil bir şekilde mirasçılar arasında bölünmesini içerir. Eğer miras paylaştırılmazsa, çeşitli hukuki ve mali sorunlar ortaya çıkabilir. Örneğin, mirasçılar arasındaki çıkar çatışmaları, mahkeme süreçlerine neden olabilir. Keza miras bırakan kişinin borçları varsa alacaklılar mirasın paylaştırılmaması durumunda alacaklarını tahsil etmek için hukuki yollara başvurabilirler. Eğer miras paylaşımında taraflar anlaşmaya varamazsa mirasın adil bir şekilde bölüştürülmesini sağlamak için miras paylaştırma davası açılabilir. Bu hukuki süreç, temelde bir mal paylaşımı davası niteliğindedir.
KARDEŞLERDEN BİRİ MİRAS PAYLAŞIMINA İTİRAZ EDERSE NE OLUR?
Bir kardeş, mal paylaşımına itiraz ettiğinde, ortaklığın giderilmesi davası açılabilir.
Bu tür davalar kapsamında, mal mahkeme kararıyla satılır ve elde edilen gelir, ortaklar arasında adil bir şekilde bölüştürülmesini amaçlar.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI
Ortaklığın giderilmesi davasının aşamaları şu şekildedir:
1-Mirasçılık belgesi veya veraset ilamı almak amacıyla noterden veya sulh hukuk mahkemesinden başvuru yapılır.
2-Mirasın değerlendirilmesi ve paylaşımı için miras malları tespit edilir. Eğer tespit mümkün değilse terekenin tespiti davası açılabilir.
3-Mirasçılar arasında anlaşma sağlanması durumunda, miras taksim sözleşmesi akdedilerek paylaşım gerçekleştirilir.
4-Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamıyorsa, ortaklığın giderilmesi davası açılarak yargısal paylaşım yoluna gidilir.
5- Eğer malın aynen paylaşılması mümkünse mirasçılar arasında bu şekilde bir paylaşım gerçekleştirilir. Aksi durumda, malın satış yoluyla giderilmesine karar verilir. Elde edilen gelir, tüm mirasçılar arasında adil bir biçimde bölüştürülür.
Ek olarak ortaklığın giderilmesi davaları sulh hukuk mahkemesinde açılır.
KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI DAVASI NASIL AÇILIR?
Yasal mirasçılar ya da atanmış mirasçılar arasında miras bırakanın varlığının paylaşılması için başlatılan hukuki süreç, miras paylaşımı davası olarak adlandırılır. Her mirasçı, mirasın paylaşımını talep etmek amacıyla sulh hukuk mahkemesine başvurabilir. Kardeşlerin miras hakkı varlığında kardeşler arasında miras paylaşımını isteyen kişi talebini mahkemeye yöneltebilir.
KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI DAVASI NE KADAR SÜRER?
Kardeşler arasında miras paylaşımı davası, davanın özelliği, mahkemenin iş yükü gibi nedenlerden dolayı uzun bir sürece konu olabilir. Ancak tipik bir kardeşler arası miras paylaşımı davası yaklaşık olarak 2 yıl sürebilmektedir.
KARDEŞLER ARASINDA MİRAS PAYLAŞIMI SÖZLEŞMESİ YAPILABİLİR Mİ?
Miras paylaşma sözleşmesi, mirasçılar arasında miras bırakanın varlıklarının ve mal varlığının adil bir biçimde paylaştırılması amacıyla düzenlenen bir sözleşmedir. Kardeşlerin miras hakkı varlığında kardeşler arasında miras paylaşım sözleşmesi yapılması mümkün olacaktır.
HÜRRİYET HUKUK BÜROSU MİRAS AVUKATI HİZMETLERİMİZ
Miras davaları karmaşık ve hassas hukuki süreçlerdir. Miras avukatı, mirasçıların haklarını korumak ve adaletli bir miras paylaşımını sağlamak için önemli bir rol oynarlar. Hakkınızda açılmış veya sizin açtığınız miras hukukunu ilgilendiren uyuşmazlıklarda kaliteli ve iyi bir hizmet almak her zaman en güveniliridir. Hürriyet Hukuk Bürosu olarak uzman ve tecrübeli avukat kadromuzla müvekkillerimizin miras hukukundan doğan uyuşmazlıklarını en hızlı şekilde sonuçlandırmak ve menfaatlerini korumak bizim önceliğimizdir. Miras hukuku uyuşmazlıklarından doğan davalarla mirastan feragat sözleşmesinin iptali davası, tenkis davası ve verasetin iptali davası gibi pek çok alanda da hizmet vermekte olup müvekkillerimize çok yönlü bir hukuki koruma ve uyuşmazlık çözümü sunmayı amaçlamaktayız.
SIKÇA SORULAN SORULAR
-
Kardeşlerin Miras Hakkı Var Mı?
Evet, Türk Medeni Kanununa göre miras bırakan kişinin vefat etmesi durumunda yasal mirasçılar arasında kardeşler de yer almaktadır. Dolayısıyla kardeşlerin miras hakkı bulunmaktadır.
-
Kardeşe Hangi Durumda Miras Kalır?
Miras bırakanın kardeşine, miras kalabilmesi için miras bırakanın altsoyu bulunmamalıdır. Ek olarak ikinci zümre başı olan ana ve babanın birinin ölümü miras bırakandan önce gerçekleşmelidir. Kanunun belirlediği şartlar gerçekleştiğinde kardeşlerin miras hakkı gündeme gelecektir.
-
Kardeşler Arasında Miras Nasıl Bölünür?
Aksine bir düzenleme bulunmadıkça kardeşler arasında miras paylaşımı eşit paylara bölünerek yapılır.
-
Kardeşler Arasında Miras Devri Nasıl Yapılır?
Kardeşler arasında miras devri, mirasçılar arasında anlaşma sağlanarak gerçekleştirilebilir. Fakat kanunun belirlediği kurallar çerçevesinde olması gerekir.
-
Ölen Bir Kardeşin Mirası Kime Kalır?
Miras, halefiyet kuralı gereği ölen kişinin altsoyuna kalacaktır. Miras bırakandan önce ölen bir kardeşin varlığı halinde miras bırakanın yeğenine miras intikal edecektir.
-
Kardeşimin Çocuğu Yok Mirası Kime Kalır?
Miras bırakandan önce ölen kardeşin altsoyu olmaması halinde ikinci zümre içerisinde var olan diğer kardeşler arasında miras paylaşımı eşit olarak paylaştırılır.
-
Baba Ölünce Miras Paylaşımı Nasıl Olur?
Baba yaşamını yitirdiğinde, miras eşi ve tüm çocukları arasında bölüştürülür. Eşin miras payı 1/4 olarak belirlenirken geriye kalan 3/4’lük pay tüm çocuklar arasında eşit şekilde dağıtılır.
-
Hiç Evlenmemiş Kardeşin Mirası Kime Kalır?
Eşi ve altsoyu bulunmayan kişinin mirası ikinci zümrede yer alan mirasçılar arasında paylaştırılır. Kişinin ana ve babası yaşıyorsa miras onlara intikal eder fakat ana ve baba miras bırakandan önce vefat ettiyse sağ kalan kardeşlerin mevcudiyeti halinde kardeşlerin miras hakkı doğar. Sağ kalan kardeşler arasında miras paylaşımı eşit olarak paylaştırılır.
-
Kardeşler Arasında Miras Paylaşımında Cinsiyetin Önemi Var Mıdır?
Türk Medeni Kanunu’na göre miras hakkı, cinsiyet ayrımı yapmaksızın miras bırakanın yasal mirasçılarına eşit olarak dağıtılır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10. maddesi kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olduğunu ifade etmektedir. Dolayısıyla kardeşler arasında miras paylaşımında cinsiyet ayrımı gözetilmez.
HATİCE UYĞUN
