Yıllık İzin Hakkı ve Yıllık İzin Ücreti Hesaplama
İşçiler, yıllık izin ücreti nedir, nasıl hesaplanır, yıllık izin hakkı bulunup bulunmadığını tam olarak bilemeyebilir. Çünkü iş hukuku uyuşmazlıkları teknik ve hukuki bilgi gerektirmektedir. Bu nedenle işçiler haklarını talep noktasında sorunlar yaşamaktadır. Yıllık izin ücreti hesaplama ve yıllık izin kullandırılmaması konusunda işçi avukatı yardımı alınması önemlidir. İşçinin yıllık izin parası nasıl hesaplanır yada kullanamadığı izinlerin ne olacağı konusunda uzman işçi avukatı ile görüşmesi yararına olacaktır. İşi bıraktıklarında işçilerin yıllık izin parası işçin işverene bavşurması gerekir. İşçinin yıllık izin süreleri hesabını Kanunda belirtilen şekilde yapması gerekir.
Anayasa’yla işçiye kendini motive edebilmesi, işine konsantre olabilmesi için dinlenme hakkı verilmiştir. Yıllık izin süreleri de işçiye verilen dinlenme hakkı kapsamındadır. İş Kanununda işçi işçin belli çalışma süresi dikkate alınarak yıllık izin hakı verilmektedir. Buna göre işverenler minimum 1 yıl çalışan işçisine yıllık izin hakkı vermelidir. İşverenin yıllık izin hakkını vermemesi halinde işçinin Anayasal hakkı ihlal edilmiş olacaktır. Ayrıca, işçiye yıllık izin hakkı verilmezse işçi haklı nedenle fesih yoluna gidebilir. Yani, işveren yıllık izin kullandırmazsa işçinin istifa hakkı bulunmaktadır. İşveren yıllık izin hakkını kullandırmazsa, işçinin yıllık izni ücrete dönüşür. Bu nedenle izin işverence kullandırılmazsa, işçi kıdem tazminatı alacak şekilde istifa edebilir. Tabi işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için de bazı koşulların bulunması gerekmektedir. Kıdem tazminatı konusundaki makalemiz için bağlantıya tıklayabilirsiniz.
İşçi haklı fesih yaptığında, işverenden hak etmiş olduğu tüm hakları alabilir. Makalede yıllık ücretli izin hakkı kullandırılmazsa, işçinin haklı feshi sayılan durumlara yer verilecektir.
2. İşçiye Yıllık İzin Niçin Verilir?
İşçiler, çalıştıkları sürelerde bedeni ve ruhi açıkdan yorulabilir. Bundan dolayı işçinin dinlenmesi ve yeterli performans kazanabilmesi için kendisine yıllık izin hakkı verilir. Böylece işçinin yıpranmasının önüne geçilecek ve sağlığı da korunmuş olacaktır. İşçinin bu nedenlerle yıllık bir kez ücretli yıllık izin hakkı bulunmaktadır.
İşveren yıllık izin hakkını işçiye vermeli, aksi halde işçinin yıllık izin süreleri ücrete dönüşecektir. Dolayısıyla işçi ikendisine yıllık izin verilmezse kıdem tazminatını alacak şekilde istifa edebilir.
3. Yıllık İzin Ücreti
Yıllık izin hakkı işçinin Anayasal hakkıdır. Bu nedenle işçi, yıllık izin günlerinde ücretlerini tam olarak alır. Dolayısıyla işçinin yıllık izinde geçireceği süreler, işten çalışıyor gibi ücretlendirilir. Yani işçi hiç yıllık izne çıkmamış ve çalışıyor gibi ücretlerine hak kazanır. Bu nedenle yıllık izin ücretli yıllık izin hakkı olarak da adlandırılır.
İşveren, yıllık izin alan işçisinin ücretini vermediğinde işçi parasal sıkıntıya girebilir. Bu nedenle işçinin yıllık izin kullandığı zamanlarda farklı bir işte çalışma ihtiyacı olacaktır. Böylece işçi yeterince dinlenemeyecek ve yıllık izin sonrası çalışması için yeterli performansa kavuşamayacaktır.
4. Yıllık izin Süreleri 2024
İşçinin yıllık izin kullanacağı tarih işverence belirlenir. Ancak işveren yıllık izin sürelerini hesap ederken keyfi davranmamalı, hakkını kötüye kullanmamalıdır. Yani, işverenin yönetim hakkı kapsamında yıllık izin günlerini belirlemesi ve bunu işçiye tebliğ etmesi gerekir.
İşverenin yıllık izin sürelerini hesaplarken dürüstlük kurallarını dikkate alması ve işin durumuna göre hareket etmesi gerekir.
5. Yıllık İzin Sürelerini Kim Belirler
Yıllık izin süreleri ve kullanılacak günleri işçi tek yanlı olarak belirleyemez. Aksi halde, işçinin kendisinin belirleyeceği tarih ve sürelerde yıllık izne çıkması durumunda, işçinin mazaretsiz işe gitmediği ve devamsızlık yaptığı kabul edilecektir.
Yıllık izin süreleri bir bütün olarak kullandırılmalıdır. İşveren, işçinin hak ettiği yıllık iznini bütün olarak kullandırmalıdır. Fakat, işçi ve işveren anlaşarak yıllık izinin bir kısmı 10 gün olacak şekilde bölünebilir. İşçinin yıllık izin hakkını kullanmak istemesi durumunda, kullandırmaması ya da kısa kullandırması işçiye istifa hakkı vermektedir. Dolayısıyla işçi yasal hakkını kullanamamış olacak ve haklı nedenle işten çıkma hakkına sahip olacaktır.
6. Yıllık İzin Hakkını Kullanamadan İşveren İşçiyi İşten Çıkarırsa
İş ilişkisi devam ederken, işçinin ücreti karşılığında yıllık izin hakkını mümkündür. İşveren de işçinin ücretini tam vererek yıllık izin hakkı vermelidir. Ancak işçi hak ettiği yıllık izin hakkını kullanmadan sözleşmesi sona erdirilmiş olabilir. Bu durumda işveren izin ücretlerini işçiye ödemelidir. Yani, işçinin kullanamadığı yıllık izinler ücrete dönüşecektir. Dolayısıyla yıllık izin kullandırılmaması halinde işçiye bu izinlerin karşılığı olan ücretin verilmesi gerekir.
7. Yıllık İzin Hesaplama Nasıl Yapılır
İşçi, yıllık izin hakkını kazandığı andan itibaren yıllık izne çıkabilir. İşverenin işçiye bu hakkını kullandırması gerekir. Yıllık izin yerine işçiye ücret veremez. Bu nedenle işverenin işçinin yıllık izin günlerini hesaplayıp bu günlerde ücretli izinli sayması gerekir.
Yıllık izin günleri için ödenmesi gereken ücret, işçinin işten çıkarıldığı tarihteki son çıplak ücret dikkate alınarak hesaplanır. Dolayısıyla son brüt ücrete bakılarak bir hesaplama yapmak gerekir.
İşçi ve işveren arasında bir anlaşma varsa, yıllık izin yerine ücret ödenebilmesi de mümkün olmaktadır. Bazen işverenler, onay almadan ücretini vererek işçiyi çalıştırmaktadır. Ancak, yasal olarak bunun yapılabilmesi mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla işverenler yasal olmayan bir şekilde yıllık izin ücretini vererek işçiyi çalıştırmaktadır.
Kanuna göre yıllık izin hesaplama şu şekilde yapılmalıdır. Buna göre;
| 1 yıl ile 5 yıl arasında kıdeme sahip olanların | 14 günlük yıllık izin hakkı vardır |
| 5 yıl – 15 yıl arasında kıdeme sahip bulunanların | 20 günlük yıllık izin hakkı vardır |
| 15 yıldan çok kıdeme sahip bulunanların | 26 günlük yıllık izin hakkı vardır |
İşçinin yıllık izni dışında da izin günleri bulunmaktadır. Bunlar ulusal bayram, hafta tatili ve UBGT günleridir. Yukarıdaki cetvelde belirtilen sürelerde, yıllık izin kullandığı sırada işçinin diğer izinleri çakışmışsa çakışan izinler yıllık izinden sayılmayacaktır. Yani işçi yıllık izin kullanırken ulusal bayram izni de denk gelmiş olabilir. Bu durumda işçinin ulusal bayramda geçireceği izin hakkı, yıllık izinden düşürülmeyecektir. Buna göre işveren tarfından işçiye verilmesi gerekli diğer izinlerin yıllık izin günlerine sayılmaması gerekir. Aksi halde işçi yıllık izin hakkını kullanmamış olacak ve haklı nedenle istifa edebilecektir. Yani yıllık izin kullandırılmaması halinde işçinin istifa için haklı nedeni olacaktır.
8. Yıllık İzin Kullanamayan İşçinin Hakları
İşçi yıllık izin hakkını kullanamazsa, yani yıllık izin kullandırılmaması halinde haklı nedenle fesih hakkına sahip olur. Bu durumda şartları da varsa kıdem tazminatını alacak şekilde istifa edebilir. Dolayısıyla yıllık izin kullanamayan işçinin Anayasal bir hakkı olan dinlenme hakkı ihlal edilmiş olacaktır. Böylece işçi istifa ettiğinde kıdem tazminatı ile varsa diğer işçilik alacaklarına sahip olmaktadır.
9. İşçinin Yıllık İzin Hakkını Kullanma Şekli
İşçi çalıştığı işte bir yılını doldurduğunda yıllık izin hakkına sahip olacaktır. Bu hakka kavuştuğunda bir ay öncesinde bildirim yaparak işverene müracaat edebilir. Fakat, yıllık izin hakkını, izni hak etmesi itibariyle aynı yıl içinde kullanabilir. Ancak, işçinin istediği tarihte yıllık izne çıkarmaması durumunda, işçiye uygun bir tarih sunmalıdır.
Yargıtay yıllık izin hakkının verilmediği, yani yıllık izin kullandırılmaması ve yıllık izin isteğinin reddedildiği durumların yasaya aykırı olacağını belirtmektedir. Çünkü bu hallerde işçi kanuna aykırı şekilde dinlenme hakkından yoksun bırakılmaktadır. Bu durumlarda işçi haklı nedenle istifa edebilecektir.
İşçi, yıllık izinde işyerinin bulunduğu yer dışında olacaksa kendisine 4 günlük yol izni verilir. Fakat, bunun için işçi talepte bulunmalıdır. İşyeri dışında başka bir yerde olacağını belirten belgeyi işverene vermelidir.
İşçi gerçekte işyerinin bulunduğu yerden başka bir yerde olmayacaksa 4 günlük izin istemişse ne olacaktır. Bu durumda işçi sadakat borcuna aykırı davranış olacak ve işveren tarafından işten çıkarılabilecektir. Yani, işveren sadakatsizlik yapan işçinin sözleşmesini haklı nedenle derhal sona erdirebilecektir. . Böylece işveren tazminatsız olarak işçiyi işten çıkarmış olacaktır.
10. Yıllık İzin Ücretinin Alınması Konusunda İşçi Hangi Hukuki Yollara Başvurmalıdır?
İşçi, yıllık izin hakkı verilmediğinde istifa edebilir. Yıllık izin hakkının kullandırıldığı yönündeki ispat yükü, işverendedir. İşveren işçiye yıllık izin kullandırmadığında, işçi sözleşmeyi sona erdirebilir. Böylece haklı bir nedeni olduğundan kıdem tazminatını ve varsa diğer işçilik alacaklarını alabilir.
İş Kanunu md. 59’a göre, yıllık izin günleri için ödenmesi gereken ücret, işçinin işten çıkarıldığı tarihteki son çıplak ücret dikkate alınarak hesaplanır. Dolayısıyla son brüt ücrete bakılarak bir hesaplama yapmak gerekir.
Yıllık izin talepleri konusunda zamanaşımı, sözleşmenin sona ermesi itibariyle başlamaktadır. İşveren, yıllık izin hakkını kullanırken verilmesi gereken ücreti işçiye vermemiş olabilir. Ancak işçi bu izinlerin yanacağını düşünebilir. Kanun ise işçilerin bu konudaki haklarını korumaktadır. Kanuna göre sözleşmenin sona erme nedenine bakılmadan, işverenin kullanmadığı izinlerin karşılığı olan ücretlerin işçiyhe verilmesi gerekir.
11. Hürriyet Hukuk Bürosu Olarak İşçinin Yıllık İzin Ücreti Taleplerinin Çözüme Kavuşturulması
Hürriyet Hukuk Bürosu Avukat kadrosu uzun yıllardır edinmiş olduğu tecrübesiyle hukukun çeşitli alanlarında hizmetler vermektedir. İşçi avukatı bürosu, uzman ekibimizle müvekkillerine iş hukuku avukatı danışmanlığı yapmaktadır. İş davalarında çeşitli konularda işçi ve işverenler arasındaki uyuşmazlıklara hızlı ve adil çözümler sunulmaktadır. Bu kapsamda uyuşmazlığın çözümlenmesi adına çaba sarf etmektedir. İşçi avukatı olarak uyuşmazlıkların hızlılıca ve adil bir çözümle çözümlenmesi ve müvekkillerinin haklarını koruma önceliğimiz bulunmaktadır. Bazı işçiler yıllık izin ücreti nasıl alınır ya da hak edilir, yıllık izin kullandırılmaması hususlarında işçi avukatı yardımına ihtiyaç duyabilir. Aksi durumda hak kayıpları söz konusu olabilir.
İşçi avukatı büromuzda arabuluculuk konusunda görevli tecrübeli işçi avukatları çalışmaktadır. Uzman kadromuz iş hukuku uyuşmazlıklarında dava şartı olan arabuluculuk hizmetleri vermektedir. Arabuluculuk sonuçsuz kaldığında iş davası açılarak müvekkillerinin iş ve davaları takip edilmektedir.
12. Yıllık İzin Ücreti Taleplerinde İşçi Avukatı Ücreti
Türkiye Barolar Birliğince yıllık olarak bir tarife yayımlanmaktadır. Bu tarife avukatlık ücretleri tarifesi olarak adlandırılır. Tarife uyarınca, avukatın alacağı en az ücret belirlenmektedir. Tarifede, avukatlıkla verilen hizmetlerin karşılığında ödenmesi gereken asgari tutarlar gösterilmektedir. Avukatlar hiçbir şekilde tarifenin dışına çıkarak, tarifedeki ücretlerin altında ücret belirleyemez.
Avukatların alacakları ücretler barolara bağlı olarak değişebilir. Avukatın meslek tecrübesi ve nitelikleri dikkate alınarak bir ücret kararlaştırılabilir. Avukatlar, asgari tarifeden başlayarak, hizmet vereceği uyuşmazlığa göre ücret belirleyebilir. İş davası özelinde avukatın alacağı ücretler, uyuşmazlığın konusu, içeriği, avukatın tecrübesi, bilgisi, uzmanlığı ve tarafların ekonomik gücüne göre değişebilir. Güncel tarife doğrultusunda işçi avukatı ücretleri belirlenebilir.
