EVLAT EDİNME NEDİR?
Evlat edinme, evlat edinen ile evlat edinilen arasında hukuki bağ sağlanarak, çocuk- ebeveyn ilişkisinin kurulmasıdır. Evlat edinme bir kişinin veya evli bir çiftin yapabileceği bir işlemdir. Kişiler belirli şartlar çerçevesinde kendilerine kan bağı ile bağlı olmayan bir küçük veya ergin kişiyi mahkeme kararı ile soybağına katarlar.
Evlat edinmenin iki temel amacı vardır:
- Birincisi çocuk sahibi olamayan kişilerin çocuk sevgisini tatmaları, soylarını devam ettirebilmeleri ve mirasçı bırakabilmeleridir.
- İkincisi ise korunmaya muhtaç çocukların evlat edinilerek aile hayatına girmeleri ve bakımlarının üstlenilmesidir.
Evlat edinme kurumu, Aile Mahkemesi kararıyla tesis edilir. Evlat edinme süreci, içerisinde resmi prosedürleri kapsayan ve yoğunluk durumuna göre uzayabilen bir süreçtir. Bu sürecin dikkatle takip edilmesi, hatalı veya ihmali işlemlerden dolayı zaman kaybı yaşanmaması adına deneyimli bir aile hukuku avukatından yardım almak, sürecin kısa zamanda tamamlanması adına en doğru yaklaşımdır. Türkiye Cumhuriyetinde evlat edinme işlemleri;
- 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.305 – 320,
- 5049 sayılı Kanun,
- Küçüklerin Evlat Edinilmesinde Aracılık Faaliyetlerinin Yürütülmesine İlişkin Tüzük,
Düzenlemeleri kapsamında yürütülür. Evlat edinme sürecinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne müracaat edildikten sonra başvuru sahibi, resmi prosedür gereği ibraz edilmesi gereken tüm belgeleri Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne sunmalıdır. Gerekli evrakın tamamlanmasının ardından, başvuru hakkında denetleme ve inceleme yapılır. İncelemeyi ve denetlemeyi yapacak merci ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüdür.
Söz konusu sürecin tamamlanmasını takiben evlat edinme davası açılmalıdır. Resmi prosedür tamamlandıktan sonra, evlat edinme davası çok daha pratik ilerlemekte ve kolaylıkla çözümlenmektedir. Bu sürecin tamamı, takriben bir yıllık bir süreye denk düşer. Sürecin daha kısa zamanda tamamlanması için, ilgili adına sürecin işleyişini takip edecek deneyimli bir aile hukuku avukatından destek almak, prosedürün hızla tamamlanması ve kısa sürede sonuçlanmasını sağlayacaktır.
EVLAT EDİNME NASIL OLUR?
Evlat edinen kişi ikamet ettiği yerdeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunur. Resmi prosedüre ilişkin tüm belgeler toplanıp kuruma sunulur. Kurum gerekli denetleme ve incelemeleri yapar ve akabinde evlat edinme davası açılması gerekir.
Tek başına evlat edinmede evlat edinenin oturma yeri, birlikte evlat edinmede eşlerden birinin yerleşim yeri aile mahkemesinde evlat edinme başvurusunda bulunulur.
Medeni Kanunu’nun aradığı evlat edinme şartlarının yerine getirilmesi üzerine evlat edinenin başvurusu sonucunda verilen mahkeme kararı ile evlatlık ilişkisi kurulmuş olur.
EVLAT EDİNME YOLLARI
Evlat edinme; korunma altında bulunan bir çocuğun evlat edinilmesi ve kişilerarası anlaşma ile evlat edinilmesi olmak üzere iki farklı şekilde mümkündür. Kişilerarası anlaşma ile evlat edinilmesi, yukarıda izah edilen başvuru koşullarının aynen geçerli olduğu evlat edinme yoludur. Aile Mahkemesi kurulmayan yerlerde, evlat edinme istemiyle Asliye Hukuk Mahkemesine başvurulmalıdır. 4721 sayılı Kanunun 316.maddesi uyarınca görev – yetki sahibi mahkeme hakimi, taraflar hakkında araştırma yapar.
Evlat edinecek kişi ile evlat edinilecek kişinin yurt dışında yaşaması durumunda bu talep, İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü tarafından yerine getirilir; ancak, tarafların her ikisinin değil, yalnızca birinin yurt dışında bulunması durumunda, evlat edinecek taraf hangi ülkede bulunuyorsa bulunduğu ülkenin yetkili birimine müracaat etmelidir. Yurt dışı bağlantılı işlemler, Genel Müdürlük marifetiyle yürütülmektedir. Araştırma neticesinde kanaat bildiren rapor, ilgili mahkeme hakiminin takdirine sunulur.
EVLAT EDİNME İŞLEMLERİNDE GÖREVLİ MERCİ
Evlat edinme işlemlerinde görevli merci; ülke içi evlat edinmelerde farklı, ülkelerarası evlat edinme işlemlerinde farklıdır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, ülke içi evlat edinme işlemlerini Aracı Kurum yetkisi ile yürütür. Bu husus, 4721 sayılı Kanunun 320.maddesi gereği hazırlanarak yürürlüğe giren Küçüklerin Evlat Edinilmesinde Aracılık Faaliyetlerinin Yürütülmesine İlişkin Tüzük uyarınca hüküm altına alınmıştır.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Aile Yanında Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, ülkeler arası evlat edinme işlemlerini Merkezi Makam yetkisi ile yürütür. Bu yetki, Lahey Ülkelerarası Evlat Edinme Sözleşmesi gereği ülkelerarası evlat edinme işlemlerini yürütmekten sorumlu tek yetkili merkezi makam olarak hüküm altına alınmıştır.
EVLAT EDİNME BAŞVURUSU NASIL VE NEREYE YAPILIR?
Evlat edinme başvurusu, somut durumun koşullarına ve tarafların özelliklerine göre farklı yerlere yapılacaktır. Öte yandan, evlat edinme başvurusu, belirli bir şekle tabidir. Buna göre, evlat edinme başvurusunda bulunmak isteyenler;
- Yerleşim yeri Türkiye’de bulunan T.C. vatandaşları, yerleşim yerlerindeki İl Müdürlüklerine,
- Yabancı ülke vatandaşları ile yerleşim yeri yurt dışında bulunan T.C. vatandaşları, kabul eden Devletin merkezi makamına,
- Türkiye’de bir yıldan fazla süreli ikamet iznine sahip yabancı ülke vatandaşları, Merkezi Makama gönderilmek üzere, bulundukları yerin İl Müdürlüğüne başvuruda bulunurlar.
- Evlat edinme başvurusunun nereye yapılacağı sorusu yanıtlandıktan sonra, başvurunun şeklini izah etmek yerinde olacaktır. Evlat edinmek isteyen, şahsen ve yazılı şeklinde başvuruda bulunmalıdır. Eşlerin her ikisi de evlat edinme başvurusunda bulunmalıdır. Evlat edinme başvurusunda bulunmak üzere gitmeden önce randevu alınması gerektiği unutulmamalıdır.
EVLAT EDİNME BAŞVURUSU SIRASINDA YAPILACAK İŞLEMLER
Evlat edinme başvurusunda bulunan kişilere, evlat edinilecek küçüklerin özellikleri ile evlat edinmeye dair hukuki ve sosyal sonuçlara ilişkin bilgi verilir. Bilgi, sosyal çalışmacı tarafından aktarılır ve ilk görüşme formu doldurulur. Başvuruda bulunan kişi yahut eşler, evlat edinme işlemlerinde dair yükümlülüklerin tamamını kabul ve taahhüt eder. Başvuru sürecinde hazırlanması gereken belgeler ve sürece dair detaylar için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının resmi web sitesini ziyaret etmek gerekir.
EVLAT EDİNME BAŞVURUSUNUN İNCELENMESİ
Evlat edinmek amacıyla başvuruda bulunan kişi veya eşler;
Sunulması gereken belgeleri, başvuru vaktini takiben en geç iki ay süre ile tamamlamalı ve ibraz etmelidir. İki aylık süre zarfında belgeleri ibraz etmeyen kişi ve eşlerin başvuruları işleme alınmaz.
Sosyal inceleme ve küçüğün yerleştirilmesi sıralaması, belgelerin sunulduğu tarih ve saat gözetilerek belirlenir. Fakat, bu belirlemede istisna teşkil eden bazı haller mevcuttur: korunmaya muhtaç olmayan küçüklerin evlat edinilmesi veya oluşmuş anne, baba ve küçük ilişkisinin bulunası yahut hısımlık olması halinde bu belirlemeye esasına bağlı kalınmaz.
Evlat edinme başvurusunda bulunan kişi veya eşler hakkında, gerekli belgelerim teslim edilmesini takiben en geç altı ay içinde yerleşim yerleri ziyaret edilerek sosyal incelemeye başlatılır. Evlat edinme başvuruları, bazı İl Müdürlüklerinde yoğun olabilir. Bu tür bir durumda, altı aylı aylık süreye ilave bir altı ay daha eklenebilir.
İlgili hakkında başlatılan sosyal inceleme de sosyal incelemeye yardımcı olabilecek her türlü belge talep edilir.
Bu süreçte, evlat edinme başvurusunda bulunanların ve varsa beraber yaşadıkları kişilerin kişilik, ekonomik, kültüre, eğitim, sağlık, insani iletişim, küçüklerden beklentileri, evlat edinmeye bakış açıları, bakım, gözetim, eğitme ve yerleştirme, evlat edinmek istedikleri küçüğe ilişkin özellikler ve bu hususlarda başvuru sahiplerinin ve varsa altsoylarının düşünceleri değerlendirilir.
Başvuru sahipleri ile en az beş görüşme yapılır. Başvuru sahipleriyle gerçekleştirilen görüşmeler, incelemeler ve belgeler neticesinde değerlendirme yapılır. Bu değerlendirmeyle birlikte kapsamlı bir Sosyal İnceleme Raporu düzenlenerek somut duruma ilişkin kanaat bildirilir.
Düzenlenen Sosyal İnceleme Raporunda belirtilen olumlu ya da olumsuz kanaat, başvuruda bulunan kişi veya eşlere yazılı şekilde tebliğ edilir.
Başvuru hakkında bildirilen kanaatin olumlu olması durumunda, ilgili dosya sıraya alınır.
Küçüğün yaşı, sağlık durumu, cinsiyeti, varsa kardeşi ile beraber istenmesi gibi özellikler, sıralama belirlenirken göz önüne alınır. Evlat edinilecek küçüğün, varsa kardeşi ile beraber evlat edindirilmesine, böyle bir durumun mümkün olmaması durumunda birbirlerine yakın yerleşim yerlerinde bulunan ve birbirleriyle iletişim kurmalarına, görüşmelerine imkan tanıyacak kişi veya eşlerin yanına yerleştirilmelerine dikkat edilir. Kardeşi bulunan küçüğü, kardeşi ile beraber evlat edinmek isteyen kişiler için sıralamaya bağlı kalınmayabilir.
KÜÇÜĞÜN YERLEŞTİRİLMESİ, İZLEME, İL/YURT DIŞINA ÇIKARILMASI VE GİZLİLİK
Evlat edinilecek küçük, Evlat Edinme Öncesi Geçici Bakım Sözleşmesi ile evlat edinecek kişi/eşlerin yanına yerleştirilir. İşbu sözleşmenin imzalanmasını takiben evlat edinilecek küçük, asgari bir sene süreyle eğitim ve bakım açısından en uygun bulunan kişi/eşlerin yanına yerleştirilir. Kanunen belirlenen prosedüre uygun şekilde yerleştirilen küçük, evlat edinme öncesi bir senelik geçici bakım süresince;
Evlat edinecek kişi/eşlerin, evlat edinilecek küçüğü eğitme kabiliyeti, aile iletişimi ve ilişkileri, sağlığı, küçükle kurulan ilişkilerdeki ilerlemeler ile sosyo – ekonomik şartlarındaki gelişmeler açısından sosyal çalışmacılar marifetiyle takip edilir.
Sosyal çalışmacılar marifetiyle yapılan izlemeler neticesinde üç aylık periyotlarda İzleme Raporları düzenlenir.
Evlat edinecek kişi/eşlerin altsoyu varsa, altsoyun da küçüğe ilişkin tavır ve düşünceleri değerlendirilerek düzenlenen raporda belirtilir.
Kurum, evlat edinecek kişi/eşlerin küçüğe karşı tavır ve tutumlarını denetler ve gerekli görülmesi halinde rehberlik ve danışmanlık hizmeti de temin edebilir.
Evlat edinme davasından önce tamamlanması gereken bir senelik geçici bakım sürecinde, evlat edinmek isteyen kişi/eşlerin çeşitli sebeplerle kısa zamanlı şehir dışına çıkmak istemesi durumunda;
Makul bir süre önceden İl Müdürlüğüne yazılı ve şahsen müracaat etmeliler.
İl Müdürlüğü marifetiyle mevzuat dolayısıyla gerekli olan işlemler tamamlanır ve ardından izin verilerek küçüğün, evlat edinecek kişi/eşlerle şehir dışına çıkması mümkün kılınabilir.
Evlat edinmeden önce geçirilecek bir senelik geçici bakım sürecinde, evlat edinmek isteyen kişi/eşlerin çeşitli sebepler dolayısıyla kısa bir süre için ülke dışına çıkmak istemesi durumunda;
- Makul bir süre öncesinde İl Müdürlüğüne yazılı ve şahsen müracaat edilmesi gerekir.
- Müdürlüğü marifetiyle mevzuat dolayısıyla gerekli olan işlemler tamamlanır ve çocuğun yurt dışına çıkma durumundan Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü bilgilendirilir.
- Küçüğün ülke dışı izlemelerinin yapılmasını gerektiren bir zaman zarfında gidilecek ülkede kalınması söz konusu ise, gidilecek ülkenin merkezi makamı ile Merkezi Makam arasında iş birliği yapılır ve izleme devam ettirilir, düzenlenen raporların gönderilmesi istenir.
- İzleme sürecine başlanması durumunda evlat edinmek isteyen aile, izlemelerin yapılması ve periyodik aralıklarla düzenlenecek raporların gönderilmesiyle yükümlüdür.
- 4721 sayılı TMK m.314’te “Evlat edinme ile ilgili kayıtlar, belgeler ve bilgiler mahkeme kararı olmadıkça veya evlatlık istemedikçe hiçbir şekilde açıklanamaz.” düzenlemesi uyarınca, evlat edinme işlemlerinde gizlilik ilkesi hüküm altına alınmıştır. Bir senelik izleme süreci neticesinde, sosyal inceleme raporunu da ihtiva eden dosya, bir ay süre ile görev – yetki sahibi mahkemede evlat edinme davası açmak ve mahkemeye ibraz etmek amacıyla hazırlanır.
EVLAT EDİNME DAVASI NEDİR, NASIL AÇILIR?
Evlat edinme davası, evlat edinme sürecinin son aşamasını teşkil eder. Aile Mahkemesinin görev alanına giren evlat edinme davasında yetkili mahkeme, evlat edinecek kişinin ikametgah yeri mahkemesidir. Evlat edinecek eşler içinse, eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Evlat edinme davasında hatalı veya ihmali bir işlem nedeniyle çeşitli sorunlarla baş başa kalmamak adına, emsal davalarla deneyim kazanmış uzman bir aile hukuku avukatından yardım almak, sürecin olumlu seyri açısından en doğru yaklaşımdır.
EVLAT EDİNME ŞARTLARI
Evlat edinme şartlarını, evlat edinme işleminin tarafları açısından ayrı ayrı ifade etmek gerekir. Buna göre, küçüklerin evlat edinilmesinin şartları şunlardır:
- Gerçek kişi olmak,
- Yaş farkı (evlat edinen kişi ile evlat edinilen arasında asgari 18 yaş bulunmalıdır. Bu husus, TMK m.308/1’de hüküm altına alınmıştır.
- Bakım ve eğitim (küçüğün evlat edinilebilmesi için, evlat edinen kişinin bir sene süre zarfında küçüğe bakmış ve eğitmiş olması şattır).
Evlat edinene dair şartlar şunlardır:
- Yaş (evli olmayan bir kişinin evlat edinebilmesi için, TMK m.307/1 hükmü uyarınca 30 yaşını tamamlamış olması gerekir. Üçüncü bir kişinin evlat edinilmesinde ise; evlat edinenlerin en az 30 yaşını tamamlamış olmaları veya en az 5 seneden beri evli bulunmaları gerekir. Diğer eşin çocuğunun evlat edinilmesinde ise, evlat edinmek isteyen kişinin en az 30 yaşını tamamlaması veya asgari 2 seneden beri evli olmaları gerekir),
- Altsoyunun menfaatinin zarar görmemesi (4721 sayılı Kanunun 305/2 maddesi, evlat edinme işlemiyle birlikte, evlat edinenin kişinin çocuklarının menfaatlerine hakkaniyete aykırı bir biçimde zarar verilemeyeceğini hüküm altına almıştır.
- Eşlerin müşterek kararı (Kişi evli ise, diğer eşin rızası olmaksızın tek başına evlat edinemez. Evlat edinmenin mümkün olabilmesi için eşlerin beraber hareket etmeleri gerekir. Bu husus, 4721 sayılı Kanunun 306/1.maddesinde hükme bağlanmıştır.
Evli bir kişinin tek başına evlat edinebilmesi, yalnızca şu durumlarda söz konusudur:
- Diğer eşin sürekli şekilde ayırt etme gücünü haiz olmaması,
- Diğer eşin iki seneden daha fazla bir süredir nerede olduğunun bilinememesi,
- Diğer eşin iki seneden daha fazla bir süredir mahkeme kararıyla ayrı yaşıyor olması.
Evlat edinme davası açılabilmesi için kişinin ayırt etme gücünü haiz olması şarttır. Bu güçten yoksun kişiler, yani tam ehliyetsiz kişiler evlat edinemez, yasal temsilcisi de ayırt etme gücünden yoksun kişi adına evlat edinemez. Ancak, kendisine yasal danışman atanan kişiler için durum farklıdır. Bu kişilerin tek başına evlat edinebilmeleri mümkündür. Sınırlı ehliyetsizler, yani vesayet altında bulunanların evlat edinebilmeleri içinse vesayet makamının izin vermesi ve ardından denetim makamının da izin vermesi gerekir.
Evlat edinmede evlatlığa dair şartlar şunlardır:
- Evlatlığın rızası (ayırt etme gücünü haiz bir küçüğün evlat edinilmesi, küçüğün rızasına bağlı kılınmış ve TMK m.308/2 ile hüküm altına alınmıştır),
- Yasal temsilcinin rızası
- Vesayet dairelerinin izni.
KİMLER EVLAT EDİNEMEZ?
30 yaşını doldurmamış olan kişiler tek başına evlat edinemezler.
Evli olan kişilerin evliliği 5 yılını doldurmamışsa veya eşler 30 yaşını doldurmamışsa eşler birlikte evlat edinemezler.
Evli kişiler kural olarak birlikte evlat edinirler ancak istisna olarak kanunun aradığı şartların mevcut olması halinde eş 30 yaşını doldurmuş olmak şartıyla tek başına evlat edinebilir. Dolayısıyla 30 yaşını doldurmadıkça evli olan kişi tek başına evlat edinemez.
ERGİNLERİN VE KISITLILARIN EVLAT EDİNİLMESİ
Küçüklerin evlat edinilmesi ile ergin ve kısıtlı onların evlat edinmesinin farklı düzenlendiğini söylemiştik. Erginlerin Ve kısıtlıların evlat edinilmesinde evlat edinen kişinin altı soyunun açık onayı ile ergin veya kısıtlı olan kişilerin evlat edinilmesi bazı hallerde mümkündür. Bedensel veya zihinsel engelli sebebi ile sürekli olarak yardıma muhtaç ve evlat edinen tarafından en az beş yıldan bire bakılıp göz üretilmekte ise evlat edinen alt soyunun açık onayı ile ergin veya kısıtlı olan kişi evlat edinilebilir.
Evlat edinen tarafından küçükken en az beş yıl süreyle bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş ise evlat edinmenin altı soyunun açık onayı İle ergin veya kısıtlı olan kişi evlat edinilebilir. Diğer haklı sebepler mevcut ve evlat edinen en az beş yıldan beri evlat edinen ile aile halinde birlikte yaşamakta ise evlat edinen kişinin altı soyunun açık onayı ile ergin veya kısıtlı kişi evlat edinilebilir. Evli olan bir kişinin evlat edinilmesi ancak eşinin rızası ile mümkündür. Evli olan ve eşinin rızası olan, evlat edinenin alt soyunun açık onayı halinde ergin veya kısıtlı olan kişinin evlat edinilmesi mümkündür.
EVLATLIK İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI
Evlatlık ilişkisinin kaldırılması mümkündür. Evlatlık ilişkisinin kaldırılması rızanın bulunmaması hak düşürücü süre gibi sebeplere dayanır. Rızanın bulunmaması durumunda ilgili hükümler vardır. Yasal sebep olmaksızın rıza alınmamışsa rızası alınması gereken kişiler Küçüğün faydası bunun sonucunda ağır biçimde zedelenmeyecekse hâkimden evlatlık ilişkisinin kaldırılması talebinde bulunabilirler.
Eğer evlat edinme esasa ilişkin diğer noksanlıklardan biri ile sakatsa Cumhuriyet servisi veya her ilgili kişi evlatlık ilişkisinin kaldırılmasını isteyebilir. Eğer noksanlıklar bu arada ortadan kalkmışsa bu yola gidilmesi mümkün değildir. Veya sadece usule ilişkin olup ilişkinin kaldırılması Evlatlığın menfaatini ağır biçimde zedeleyecek ise bu yoluna gidilemez.
Evlatlık ilişkisinin kaldırılmasında hak düşürücü süreler vardır. Evlatlık ilişkisinin kaldırılmasındaki dava hakkı evlatlık ilişkisinin kaldırılması sebebinin öğrenilmesinden başlayarak bir yıl geçmekle düşer. Yani kişi evlatlık ilişkisinin kaldırılması sebebini öğrendiyse bu tarihten itibaren bir yıl sonra dava açamaz. Bu bir yıllık süre hak düşürücü süredir.
EVLAT EDİNME İÇİN BAŞVURU NEREYE YAPILIR?
Önceden evlat edinme süreci; evlat edinmeye izin kararı ve evlat edinme sözleşmesi olmak üzere iki şekilde olabilmekteydi. Yeni Türk Medeni Kanununda yapılan değişikliklerle birlikte artık evlatlık ilişkisinin bireylerle oluşabilmesi için kesinleşmiş mahkeme kararı bulunması şarttır. (TMK 315/1)
Türk Medeni Kanununa göre evlat edinme davası evlat edinecek kişinin yaşadığı yerdeki (oturma) Aile Mahkemesinde; birlikte evlat edinme de evli çiftlerden birinin oturma yeri Aile Mahkemesinde açılmalıdır. Tespit edilen yetkili yerde Aile Mahkemesinin olmadığı durumlarda ise Aile Mahkemesi sıfatı ile davaya bakmakla görevli olan Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava açılmalıdır.
Yasada evlat edinmeye ilişkin bir çok koşul bulunmaktadır. Evlat edinme koşulları en geç mahkeme hüküm anında tamamlanmış olması gerekmektedir. Evlat edinme de mahkemenin kararı şekle ilişkin kurucu unsurdur. Bunun yanında kurucu olmayan usule ilişkin usuller de bulunmaktadır.
Evlat edinme davasını avukat olmadan da ilerletmeniz mümkündür ancak Evlat edinme sürecinin yasaya uygun ve en hızlı şekilde bitirebilmek için hızlı aile hukuku konusunda uzman bir avukattan hizmet almak faydalı olacaktır.
TEK BAŞINA EVLAT EDİNME ŞARTLARI
Hukukumuzda evli olmayanların da evlat edinmesi mümkün kılınmıştır. TMK md 307 de tek başına evlat edinme şartları düzenlenmiştir.
Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir.
Burada da yine tek başına evlat edinen ile evlatlık arasında 18 yaş farkı olması gerekmektedir ayrıca küçüğün rızası aranmaktadır. Ayrıca kanunda evli olmakla birlikte; otuz yaşını doldurmuş olan eş,
Diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya
İki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da
Mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlât edinmesinin mümkün olmadığını ispat etmesi hâlinde, tek başına evlât edinmesi mümkün olabilecektir.
EVLAT EDİNMEK İÇİN GEREKLİ BELGELER
Evlat edinmek için gerekli evrak şunlardır:
- Nüfus müdürlüğü tarafından düzenlenen nüfus onaylı kayıt örneği,
- Başvuran eşler ve birlikte yaşadığı aile fertlerinin sabıka kayıtları (25/5/2005 tarihli ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu kapsamında yer alan silinmiş kayıtlar da dâhil),
- Mal varlığını, gelir ve sosyal güvenlik durumunu gösterir belgeler,
- Kimlik Paylaşımı Sisteminden belge üretebilen muhtarlıklardan veya nüfus müdürlüklerinden alınacak yerleşim yeri belgesi,
- Öğrenim durumunu gösterir belge,
- Fiziksel, zihinsel ve ruhsal bir engelinin, sürekli bakımı gerektiren, bulaşıcı veya süreğen bir hastalığının bulunmadığını, ayrıca alkol veya uyuşturucu madde bağımlısı olmadığını belirten sağlık kurulu raporu,
- Türkiye’de yaşayan yabancı ülke vatandaşlarından veya yurt dışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından oturma izin belgesi ve çocuğun kabul eden ülkeye girmesine ve orada sürekli ikametine izin verildiğine veya verileceğine dair belge.
YENİ DOĞMUŞ BEBEK NASIL EVLAT EDİNİLİR?
Evlat edinmeK için küçüğün rızasının alınması gerektiğinden bahsetmiştik ancak burada yeni doğan bir bebek olduğu için rızadan söz edilemeyecektir. Bu durumda anne ve babasının doğumun üzerinden en az 6 hafta geçtikten sonra rızası alınarak evlat edinme işlemi gerçekleştirilebilir.
Bebeğin 6 haftalık olmadan veya doğum gerçekleşmeden anne ve babasının göstermiş olduğu rızanın hukuki bir geçerliliği bulunmamaktadır. Anne ve babanın rıza göstermekten vazgeçmeleri söz konusu olabilir ancak sonradan tekrar rıza göstermeleri halinde bu karar kesindir.
AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI EVLAT EDİNME ŞARTLARI
Evlat edinmek isteyen eşler veya tek başına evlat edinmek isteyen kişiler aile ve sosyal politikalar Bakanlığına bağlı il müdürlüklerine başvuruda bulunurlar. Kişilerin eğitim durumu, sosyo ekonomik durumu, sağlık durumları, mali güçleri, aile durumları, çocuğun psikolojik ve diğer ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda olup olmadıkları değerlendirilir.
Başvurudan en geç 6 ay sonra haklarında sosyal inceleme raporu düzenlemek üzere taraflar ziyaret edilirler. Bu ziyaretler 5 kere olur ve sonrasında sosyal inceleme raporu hazırlanır. Bu değerlendirme sonucunda Türk Medeni Kanunumuzda yer alan evlat edinme şartları taşımaları halinde evlat edinmeleri mümkün hale gelecektir.
EVLAT EDİNMEK GÜNAH MI?
Bu konuda dini inanç ve görüş farklılıkları bulunmaktadır. İslam dininde evlat edinmek günah değildir, aksine Hz. Muhammed (s.a.v.)’in evlat edinmeyi teşvik eden hadisleri bulunmaktadır. Evlat edinen kişi evlat edindiği küçüğe sevgi, şefkat, saygı ve adalet yaklaşımında bir yetişme imkânı sunmaktadır. Küçüğün ergin olmasından sonraki süreç hakkında da ayrılan görüşler bulunmaktadır.
Sonuç itibari ile, evlat edinme birçok din ve kültürde kabul edilir, İslam dininde de teşvik edilen bir davranıştır.
EVLAT EDİNME SÜRECİ NE KADAR SÜRER?
Evlat edinme süreci somut duruma göre değişebilir. Süreç genelde detaylı ve uzun zaman almaktadır.
Evlat edinme başvurusu ile başlayan süreçte, ilgililerin sağlık, sosyal ve ekonomik durumları gibi çok çeşitli alanlarda incelemeleri yapılır. Evlat edinmek isteyenler küçükle tanışır ve küçükle evlat edinenin yeterli düzeyde tanışmasına imkân sağlanır.
Küçükle evlat edinen arasındaki işlemin olacağına dair kanaat ve sosyal incelemenin olumlu sonuç doğurması üzerine, sürecin sonlandırılması için mahkemeye başvurulur. Tabii eğer küçüğün hali hazırda biyolojik ebeveynleri veya vasisi varsa onların rızaları mahkemeye başvurma aşamasından önce alınır.
Mahkemeye başvurudan sonra, mahkemenin yoğunluğuna göre süreç sonlandırılır. Net veya yaklaşık olarak bir sürenin söylenmesi doğru değildir. Çünkü süreyi etkileyen birden fazla faktör ve bu faktörlerin her birinde ayrı bir belirsizlik bulunmaktadır.
